Công chiếu phim 'Vợ Ba': Không cắt cảnh nhạy cảm của nữ diễn viên 13 tuổi?

Vợ Ba (The Third Wife), bộ phim điện ảnh thể loại tâm lý tình cảm đầu tay của nữ đạo diễn Việt kiều Nguyễn Phương Anh sau khi thắng lớn ở các liên hoan phim quốc tế cuối cùng cũng đã ra mắt trên sân nhà.

Phim khai thác nhiều góc khuất của một bé gái tuổi dậy thì, khi lần đầu tiên cô nhận thức về tình yêu và tự khám phá dục vọng của bản thân khi phải lấy chồng sớm trong bối cảnh xã hội phong kiến Việt Nam.

Được phân loại C18 (phim cấm người dưới 18 tuổi), Vợ Ba thể hiện nhiều cảnh nhạy cảm bao gồm nam nữ quan hệ tình dục. Thậm chí, còn có những cảnh nóng gây tranh cãi với sự tham gia của diễn viên 13 tuổi Nguyễn Phương Trà My.

Cụ thể, Nguyễn Phương Trà My (vai Mây) phải đóng nhiều phân cảnh nóng bỏng với nam diễn viên Vũ Long, góc quay cận. Đáng ngạc nhiên hơn, đạo diễn Nguyễn Phương Anh rất táo bạo hơn khi tái hiện cảnh nhân vật Mây tự thỏa mãn chính mình và có nụ hôn đồng giới với người vợ trước của chồng.

Phim được ưu ái khi kiểm duyệt, cảnh nhạy cảm của Trà My không bị cắt

Theo thông tin của IMDb, bản chiếu rạp quốc tế của Vợ Ba có thời lượng là 96 phút, trong khi đó thông tin được công bố trên trang web của các rạp phim nội địa kà 94 phút, tức là có cắt chút ít.

Trao đổi với báo giới, đạo diễn Nguyễn Phương Anh cũng xác nhận rằng phim có chỉnh sửa, có dựng lại so với "bản full" cô đã nộp cho ban tổ chức các liên hoan phim quốc tế, mặc dù vậy, tất cả cảnh của Trà My được giữ nguyên.

Trên thực tế, Vợ Ba hoàn toàn vướng phải điều 4 khoản 5 của quy chế kiểm duyệt phim, nhất là khi diễn viên Trà My chưa đầy 13 tuổi khi quay phim, khi phim hoàn thành cô cũng chỉ mới 15 tuổi.

Điều 4 khoản 5 quy chế kiểm duyệt phim có ghi:

Dùng hình ảnh, ngôn ngữ âm thanh, hành động, kích thích dâm ô truỵ lạc, vô luân, loạn luân; Mô tả hành động tình dục giữa người với người, giữa người với súc vật; Mô tả hành động thủ dâm hoặc bộ phận sinh dục, cảnh khoả thân kích thích dâm ô.

Tuy nhiên, Cục kiểm duyệt lại ưu ái cho Vợ Ba một ngoại lệ khi áp dụng tiếp tục điều 5 của quy chế để mở rộng cửa cho phim, điều 5 ghi rõ:

Trường hợp cần thể hiện trên phim những nội dung quy định tại khoản 5, 6 Điều 4 theo yêu cầu của chủ đề tác phẩm, mang tính nhân bản hoặc nhằm tố cáo tội ác, để cao chính nghĩa thì được phép thể hiện xa, mờ, thoáng qua và phải được hội đồng duyệt phim của Bộ Văn hoá - Thông tin hoặc Sở Văn hoá - Thông tin cho phép.

Như vậy, Vợ Ba không những được công chiếu mà còn được lưu giữ hầu như toàn bộ cảnh quay giá trị vì là một phim có chủ đề tác phẩm mang tính nhân bản (tái hiện cuộc sống và tâm tư tình cảm phụ nữ Việt Nam thế kỷ 18, phản ánh nạn tảo hôn, đa thê).

Cách đây không lâu phim kinh dị Thiên Linh Cái dựa trên chuyện có thật của đạo diễn Việt kiều Hàm Trần cũng vướng lưới kiểm duyệt nhưng không được ưu ái vì mắc lỗi quá nặng, buộc phải dời lịch chiếu vô thời hạn.

Cảnh lộ ngực trần không xuất hiện trong phim

Nhiều tranh cãi xoay quanh Vợ Ba khi trailer phim cho thấy một cảnh nhân vật Mây do Trà My thủ vai để lộ ngực trần khi thả mình giữa làn nước tĩnh lặng (ảnh dưới). Mặc dù cảnh đã bị làm mờ, nhiều người xem vẫn cho rằng không thể chấp nhận được vì Trà My là trẻ vị thành niên.

Cảnh phim này không xuất hiện trong bản chiếu rạp, thực ra cảnh ngực trần chỉ dành riêng cho trailer với mục đích quảng cáo mà thôi. Ngoài ra, những phân cảnh nhạy cảm của Trà My chủ yếu dựa vào âm thanh rên rỉ, diễn xuất khuôn mặt, nếu có hở thì chỉ là phần lưng, bụng.

Phim có sự chuẩn bị nhưng chưa cân nhắc được hậu quả lâu dài

Dư luận công kích Vợ Ba và đạo diễn Nguyễn Phương Anh chủ yếu dựa trên lập luận rằng để cho diễn viên vị thành niên đóng cảnh nhạy cảm mà không cân nhắc hậu quả lâu dài về tâm lý, có thể ảnh hưởng đến sự phát triển nhân cách bình thường của trẻ.

Nhiều chuyên gia cũng cho rằng phim nên chọn 1 diễn viên trên 16 tuổi nhưng có gương mặt trẻ trung hơn để đóng phim thì sẽ phù hợp và hóa giải được mọi chỉ trích.

Hơn nữa, Việt Nam có luật cấm xâm hại thân thể trẻ em từ 13 tuổi trở xuống. Trong khí đó, diễn viên Vũ Long đã có hành vi "ngắt nhéo" với Trà My để làm em đau khi diễn cảnh ân ái, giúp vai diễn "thật" hơn. Cũng chính vì chi tiết này mà Vợ Ba được đánh giá là táo bạo, liều lĩnh hơn cả Đèn Lồng Đỏ Treo Cao của Trương Nghệ Mưu.

Mặc dù khi quay phim, Trà My không lộ những phần cơ thể nhạy cảm, tuy nhiên sự nhập tâm sau khi thấm nhuần kịch bản có ảnh hưởng gì đến nhân sinh quan của cô bé về sau hay không thì điều này không ai có thể đảm bảo và nó thuộc về trách nhiệm của người thân và gia đình, cha mẹ của Trà My.

Bất kể là vì lý do nghệ thuật đi chăng nữa, những gì đã xảy ra với Trà My và Vợ Ba không phải là một tiền lệ mang tính tích cực đối với điện ảnh Việt Nam ít nhất là trong thời điểm hiện tại.

Việc ưu ái cho phim sẽ tiềm ẩn những rủi ro không lường trước được, dễ gây tranh cãi hoặc bị lợi dụng để ngụy biện và chống chế cho những trường hợp khác có liên quan đến trẻ em, nhất là trong bối cảnh xã hội gần đây xảy ra nhiều vụ ấu dâm kinh thiên động địa.

Điện ảnh thế giới đã có tiền lệ bị chỉ trích

Sau khi xem Vợ Ba, các mọt phim dễ liên tưởng đến tác phẩm Lolita (tác giả Vladimir Nabokov) và phim chuyển thể cùng tên của đạo diễn Adrian Lyne.

Phim mô tả mối quan hệ giữa giáo sư Humbert lớn tuổi và con gái riêng của vợ là Dolores Haze - do nữ diễn viên Dominique Swain thủ vai, lúc đó cô mới 12 tuổi tương tự như Nguyễn Phương Trà My trong Vợ Ba. Lolita cũng có nhiều cảnh quan hệ nhạy cảm dễ gây sốc với người xem.

Ví dụ tiêu biểu thứ hai là The Tin Dum (Cái trống thiếc) của đạo diễn người Đức Volker Schlöndorff, ra mắt năm 1979. The Tin Drum từng cấm chiếu ở nhiều quốc gia trên thế giới vì thể hiện nhiều cảnh hở hang giữa cậu bé Oskar Matzerath và cô gái Maria Truczinski.

Lúc đó, diễn viên David Bennent thủ vai Oskar Matzerath mới 12 tuổi nhưng đã phải diễn những cảnh rất khiêu gợi cùng bạn diễn lớn tuổi.

The Tin Drum bị chỉ trích không tiếc lời nhưng sau đó vẫn giành được hai giải thưởng lớn là Cành cọ vàng liên hoan phim Cannes và cả giải Oscar của Viện Hàn lâm Khoa học và Nghệ thuật Điện ảnh Hoa Kỳ cho phim nói tiếng nước ngoài xuất sắc nhất.

Hiện nay, The Tin Drum và Lolita đã được chấp nhận rộng rãi và được xem như là kiệt tác của nghệ thuật điện ảnh thế giới. Vì vậy việc Vợ Ba có được chấp nhận hay không rõ ràng cũng chỉ mang tính tương đối, tùy thuộc vào thời điểm, bối cảnh xã hội và nhận thức của quần chúng nhân dân.