Poster phim - một bầu trời nghệ thuật thu nhỏ trên giấy

Thiết kế poster phim cũng đòi hỏi tính sáng tạo và khả năng cảm thụ để truyền tải phần nào nội dung và tinh thần của bộ phim. Nó cũng cần đáp ứng các tiêu chí mỹ thuật như bố cục, màu sắc, độ sáng tối,... như một tác phẩm nghệ thuật thực sự.

Portrait of a Lady on Fire (2019)

Portrait of a Lady on Fire (Bức Chân Dung Bị Thiêu Cháy) là bộ phim tình cảm lãng mạn xoay quanh mối tình đồng giới giữa nữ họa sĩ Marianne và cô tiểu thư Héloïse. Tác phẩm đã gây nhiều tiếng vang ở các liên hoan phim và được đánh giá là một trong số những bộ phim xuất sắc của năm 2019.

Ở chính giữa poster là một ngọn lửa, liên quan đến nội dung và một tình tiết đặc biệt trong phim. Khi chỉ nhìn phần đen của poster, bạn sẽ thấy đây là góc nghiêng của hai người và tư thế kề sát này như thể họ sắp sửa môi chạm môi. Hai chi tiết lồng ghép khéo léo này đã truyền tải được nội dung Portrait of a Lady on Fire, đó là tình cảm nồng nàn và khao khát mãnh liệt của hai người phụ nữ.

Bohemian Rhapsody (2019)

Bohemian Rhapsody là phim tiểu sử về Freddie Mercury và nhóm nhạc Queen. Tác phẩm đã giành thắng lợi phòng vé khi thu về hơn 900 triệu USD toàn cầu. Màn trình diễn vô cùng xuất sắc của Rami Malek cũng mang về cho anh nhiều đề cử và giải thưởng diễn xuất. Poster của Bohemian Rhapsody rất nổi bật với phong cách trình diễn đậm chất Freddie Mercury, logo chìm của Queen và cách sử dụng màu sắc độc đáo, nổi bật như cuộc đời nghệ thuật rực rỡ của huyền thoại nhạc Rock.

The Shape of Water (2017)

The Shape of Water (Dáng Hình Của Nước) kể về mối tình giữa cô gái câm Eliza và chàng thủy quái ở bối cảnh đầu thập niên 1960. Cả bộ phim ngập tràn sắc xanh – màu sắc của nước, không khí cô độc lạnh lẽo và chuyện tình cảm nhuốm màu cổ tích. Poster của The Shape of Water cũng thể hiện được bầu không khí này và nó còn gây ấn tượng bởi hình vẽ thủy quái rất chi tiết, sống động.

Lord of War (2005)

Lord of War (Chùm Chiến Tranh) kể về tay buôn lậu súng Yuri Orlov. Hắn tin rằng cứ 12 người trên thế giới, sẽ có một người sở hữu vũ khí và hắn đang cố gắng làm thế nào để bán vũ khí cho 11 người còn lại. Nhìn poster, khán giả nào cũng nhận ra đó là Nicolas Cage – diễn viên thủ vai chính – với ánh mắt lạnh lẽo, vô hồn. Đáng chú ý là anh chàng Nicolas Cage – Yuri Orlov này được làm từ hàng vạn vỏ súng. Không còn nghi ngờ gì nữa, đây rõ ràng là một tấm poster vô cùng bắt mắt, đơn giản mà hiệu quả.

Pulp Fiction (1994)

Đặc điểm chung trong các poster của Quentin Tarantino là ông thường đưa nhân vật của mình vào poster và sử dụng phông chữ dày dặn. Ngay đến tác phẩm mới nhất là Once Upon a Time in Hollywood, Quentin Tarantino vẫn trung thành với phong cách này. Lựa chọn thiết kế poster của Quentin dễ gợi nhớ đến phong cách đặc trưng thập niên 1970.

Nếu mở một cuộc bình chọn poster ấn tượng nhất của Quentin Tarantino, sẽ không có gì ngạc nhiên nếu Pulp Fiction (Chuyện Tào Lao) chiếm được nhiều phiếu nhất. Không hề dễ dàng khi muốn truyền tải nội dung của Pulp Fiction vào một tấm poster, song người xem vẫn có thể cảm nhận tinh thần và phong cách của bộ phim từ nó. Trên giường của Uma Thurman có khẩu súng đại diện cho bạo lực, cuốn sách đại diện cho hiểu biết, đầu óc láu cá, và đặc biệt là dáng vẻ hút thuốc của nàng "femme fatale" trông rất bất cần đời.

Nhưng cũng có thể khán giả sẽ chẳng chú ý đến những chi tiết này và không buồn nghĩ ngợi xem liệu nó có liên quan đến nội dung phim hay không. Bởi lẽ chỉ cần vẻ đẹp quyến rũ và gợi cảm một cách nguy hiểm của Uma Thurman là quá đủ để chấm điểm 10 rồi.

The Silence of the Lambs (1991)

The Silence of the Lambs (Sự Im Lặng Của Bầy Cừu) được chuyển thể từ cuốn sách cùng tên của nhà văn Thomas Harris, với sự tham gia diễn xuất của Anthony Hopkins (Hannibal Lecter) và Jodie Foster (Clarice Starling). Bộ phim đã giành được 5 tượng vàng Oscars và là tượng đài của dòng phim kinh dị. Bản thân poster phim cũng xứng đáng là một biểu tượng nghệ thuật.

Ấn tượng với người xem là gương mặt trắng toát của một cô gái với con bướm đêm đậu trên miệng. Làn da của cô gái dễ gợi nhớ đến đàn cừu, đó cũng có thể là làn da tái nhợt vì những ám ảnh trong quá khứ của Clarice Starling. Cô gái mang đôi mắt đỏ rực lạnh lẽo và khát máu. Màu mắt này được xem là màu mắt của kẻ ăn thịt người Hannibal Lecter. Theo mô tả của Thomas Harris, mắt của Hannibal Lecter mang sắc đỏ, cụ thể là màu “maroon”.

Con bướm đêm đậu trên miệng là loài bướm đầu lâu hay bướm Thần Chết (tên tiếng Anh là Death’s-head hawkmoth). Con bướm đêm này gợi nhớ đến chìa khóa mở ra cánh cửa trong vụ án liên quan đến tên sát nhân hàng loạt Buffalo Bill mà Clarice Starling đang theo đuổi.

Sở dĩ loài bướm này có cái tên là bướm đầu lâu vì trên lưng nó có hình đầu lâu. Con bướm trong tấm poster cũng sở hữu một hình đầu lâu rất rõ nét và nổi bật. Khi nhìn kỹ, chúng ta sẽ thấy đó là 7 người phụ nữ khỏa thân tạo thành hình đầu lâu. Đây là bức tranh siêu thực In Voluptas Mors (tạm dịch: Cái Chết Nhục Cảm) của danh họa Salvador Dalí và nhiếp ảnh gia Philippe Halsman. Những hình ảnh này phần nào gợi nhớ đến vụ án bắt cóc và sát hại các cô gái trẻ trong The Silence of the Lambs.

Grave of the Fireflies (1988)

Grave of the Fireflies (Mộ Đom Đóm) là câu chuyện cảm động về hai đứa trẻ mồ côi trong chiến tranh thế giới thứ hai. Tính nhân văn của bộ phim dễ dàng lấy nước mắt của hàng triệu khán giả. 

Poster của Grave of the Fireflies là hình ảnh những con đom đóm vây xung quanh Seita và Setsuko. Khi nhìn kỹ, chúng ta sẽ thấy bên cạnh những chấm tròn đom đóm là những “hạt mưa” rực sáng như đốm lửa. Ở trên bầu trời đêm là một chiếc máy bay, như vậy những “hạt mưa” kia chính là mưa bom bão đạn phản ánh tính chất khốc liệt và dã man của chiến tranh. Nó cũng khiến người xem xót xa hơn trước số phận bi thảm của Seita và Setsuko.

Lợi dụng hiệu ứng ánh sáng và cách vẽ sáng tạo, poster của The Grave of the Fireflies không khác gì bức tranh nghệ thuật sở hữu câu chuyện riêng đằng sau nó.

The Godfather (1972)

Bố già Vito Corleone là một tượng đài diễn xuất trong sự nghiệp của Marlon Brando. Chỉ cần nhìn Marlon Brando trên tấm poster, người xem có thể cảm nhận khí chất, quyền lực và sự từng trải toát ra từ bố già. Một đặc điểm khác phải kể đến là cách thiết kế chữ The Godfather.

Đây vốn dĩ là thiết kế của nhà thiết kế đồ họa Neil Fujita cho cuốn tiểu thuyết The Godfather, với đặc trưng là phông chữ Gothic gợi cảm giác cổ điển, lâu đời, uy quyền, và sợi dây con rối. Ban đầu, nhà sản xuất muốn đổi cách thiết kế nhưng Francis Ford Coppola đã kiên quyết giữ lại. Chỉ có thiết kế của Neil Fujita mới truyền tải một cách trọn vẹn tinh thần Bố Già và gợi cảm giác thân thuộc trong lòng khán giả. Mặt khác, Francis Ford Coppola muốn giữ nguyên thiết kế để bày tỏ sự kính trọng với Mario Puzo khi ông vừa là cha đẻ của tác phẩm vừa là biên kịch của bộ phim.

Rosemary’s Baby (1968)

Rosemary’s Baby (Đứa Trẻ Của Rosemary) là bộ phim kinh dị nổi tiếng do Roman Polanski đạo diễn và biên kịch, dựa trên cuốn tiểu thuyết cùng tên của nhà văn Ira Levin. Bộ phim kể về vợ chồng Guy và Rosemary chuyển đến ngôi nhà mới. Sau một thời gian sinh sống, Rosemary có bầu, còn sự nghiệp của Guy bỗng lên như diều gặp gió. Rosemary dự cảm có điều chẳng lành và nghi ngờ chồng mình đã thực hiện giao kèo ma quỷ với những người hàng xóm quái dị.

Nửa phía trên của poster là màu xanh nhợt nhạt và bí ẩn, như nỗi sợ của Rosemary, như những thứ kỳ lạ diễn ra trong suốt 136 phút của bộ phim. Nửa phía dưới là bóng đen che giấu những bí mật. Còn chính giữa là chiếc xe nôi và gương mặt tái nhợt, câm nín của Rosemary cùng với ánh mắt thất thần, vô định. Không cần hình ảnh máu me, trần trụi hay những gương mặt gào thét, poster của Rosemary’s Baby vẫn toát ra vẻ kinh dị đến rợn người.

Vertigo (1958)

Saul Bass là nhà thiết kế đồ họa có tầm ảnh hưởng trong ngành thiết kế nói chung và điện ảnh nói riêng. Ông thường được nhiều đạo diễn chọn mặt gửi vàng để sáng tạo poster và các tiêu đề chuyển động trong phim. Một số đạo diễn từng cộng tác với Saul Bass như Alfred Hitchcock, Billy Wilder, Martin Scorsese, Stanley Kubrick.

Một trong những poster kinh điển của Saul Bass là Vertigo. Poster có màu đỏ rực chói mắt, hai bóng người bị cuốn vào trong vòng xoáy của một vụ án kỳ lạ và chuyện tình đầy ngang trái. Vòng xoáy màu trắng ngụ ý đến chứng sợ độ cao của nam nhân vật chính, đồng thời lột tả ý nghĩa của tiêu đề phim. Vertigo là triệu chứng một người thấy hoa mắt chóng mặt, cảm giác mọi thứ chuyển động lắc lư, quay tròn, đặc biệt là khi nhìn từ trên xuống dưới.

Metropolis (1927)

Metropolis là bộ phim tiên phong cho dòng phim khoa học giả tưởng của đạo diễn người Đức Fritz Lang. Bộ phim được chuyển thể từ tác phẩm cùng tên của Thea von Harbou – vợ đạo diễn Fritz Lang – và bà cũng tham dự trong vai trò biên kịch.

Metropolis kể về một thành phố giả tưởng hào nhoáng và giàu có những năm 2030, nhưng bên dưới thành phố là tầng lớp lao động bị bóc lột đến mức phi nhân tính. Freder – con trai của gã tư bản độc ác Joh Fredersen – đã vùng lên đấu tranh chống lại cha mình. Biết Freder phải lòng cô gái nghèo Maria, cha của anh đã tạo ra một con robot giống hệt Maria hòng quyến rũ Freder, cũng như chuẩn bị cho một âm mưu đen tối.

Nhà thiết kế đồ họa Heinz Schulz-Neudamm là người thực hiện poster này. Ông đã ứng dụng Art Deco – phong cách nghệ thuật nổi bật vào thập niên 1920 và 1930 – để tái hiện một thành phố giả tưởng trong tương lai với những tòa nhà chọc trời hiện đại. Chữ Metropolis thể hiện sự cầm quyền và thống trị. Màu sắc của tấm poster toát lên vẻ phô trương, lạnh lẽo và tăm tối của thành phố. Không thể bỏ qua điểm nhấn của poster là người máy vô hồn và sắc lạnh.

Năm 2005, nhà sưu tầm Kenneth Schacter đã mua tấm poster Metropolis với giá 690.000 USD. Do đối mặt trước nguy cơ phá sản ngân hàng, Kenneth Schacter dự định bán tấm poster với giá 250.000 USD, nhưng các chuyên gia thẩm định cho biết nó đáng giá 850.000 USD và thậm chí lên tới 1 triệu USD. Có thể nói poster Metropolis là một tác phẩm nghệ thuật có giá trị, xứng đáng là “vương miện ngọc trong thế giới poster”.