• Về đầu trang
Răng Đen
Răng Đen

Bác sĩ dịch hạch và bộ trang phục kỳ dị, đáng sợ trong ‘Cái chết đen’

Độc lạ

Hiện tại thế giới đang đối mặt với dịch bệnh Covid-19 và khẩu trang là một vật phẩm rất quan trọng, quý giá vào thời điểm này. Những chiếc khẩu trang y tế nhỏ gọn và tiện sử dụng để tránh lây lan bệnh tật. 

Mặt nạ mỏ chim, mặt hàng "gây sốt" thời xưa ở châu Âu.

Quay trở về quá khứ trong lịch sử nhân loại chúng ta cùng tìm hiểu về cách thức phòng dịch của người xưa. Mặt nạ, trang phục phòng ngừa dịch bệnh không tiện dụng như thời hiện đại mà lại gây khó khăn khi dùng và có thiết kế rất độc đáo, quái lạ, dọa người nhìn sợ khiếp vía. Một trong những kiểu thiết kế đó là bộ đồ chuyên dụng cho bác sĩ dịch hạch - Plague Doctor.

Châu Âu vào những năm 1346 đến năm 1351 đã đối mặt với một nạn dịch khủng khiếp, giết chết khoảng 25-50 triệu người. Dịch bệnh đó gọi là “Cái chết đen”, nó xảy ra ở các mọi nơi từ châu Á đến châu Âu và khiến hàng trăm triệu người phải bỏ mạng.

“Cái chết đen” là đại dịch hạch, căn bệnh do vi khuẩn Yersinia pestis gây ra. Đây là loài vi khuẩn sống ký sinh ở các loài gặm nhấm hoang dã, chủ yếu là chuột. Những con bọ chét tập trung ở xác chuột chết sẽ tấn công con người. Từ các vết cắn, xuất hiện hạch bạch huyết, sưng lên tạo bọt khí gây đau đớn. Trung bình khoảng 23 ngày sau, người bệnh sẽ chết vì dịch.

Trung Á là nơi được cho là địa điểm khởi nguồn của dịch bệnh, sau đó nạn dịch hạch thông qua loài chuột đã đến bán đảo Krym vào năm 1346 rồi lây nhiễm vào Địa Trung Hải và châu Âu. Sự tàn phá, tác động của bệnh dịch hạch đã làm thay đổi dân số và kinh tế xã hội châu Âu, trong đó có làn sóng bài trừ người Do Thái, thành phần ngoại quốc, tầng lớp ăn xin và người bị bệnh phong.

Sau giai đoạn đỉnh điểm ở thế kỷ 14, “Cái chết đen” của căn bệnh dịch hạch vẫn nhiều lần bùng phát và “ám” châu Âu qua hàng trăm năm. Lục địa già bao trùm trong bi thương và sợ hãi, ám ảnh về cái chết. Xác người nằm la liệt trên đường, chồng chất lên nhau. Khả năng lây lan với tốc độ chóng mặt cùng sự nguy hiểm của dịch bệnh khiến đội ngũ y bác sĩ thời kỳ ấy đối mặt với rất nhiều khó khăn, vất vả.

Để giảm nguy cơ lây bệnh trong quá trình điều trị thì vào năm 1619, bác sĩ người Pháp Charle de Lorme đã phát minh ra trang phục phòng bệnh. Đó là một bộ đồ trông rất kỳ dị, biến bác sĩ trở thành “người chim”. 

Thiết kế của trang phục này gồm: mũ rộng vành, áo choàng phủ kín toàn thân, bao tay kín và mang gậy baton để tránh tiếp xúc trực tiếp với bệnh nhân; điểm nhấn chính là chiếc mặt nạ với cặp mắt kính to tròn, phần mũi kéo dài như mỏ chim và che kín miệng. Bên trong phần mỏ chim có chứa rơm, thảo dược, tinh dầu cùng một số loại thuốc; dầu và sáp được bôi quanh người bác sĩ để tránh nguy cơ lây nhiễm.

Thời đó, dù không biết nguyên nhân gây bệnh nhưng dân gian tin rằng bệnh dịch hạch lây lan qua đường không khí nên mặt nạ “mỏ chim” có chứa đựng các loại tinh dầu thiên nhiên cùng thảo dược sẽ xua đuổi khí độc, tạo màng chắn để ngăn ngừa vi khuẩn xâm nhập khi các bác sĩ thăm khám, điều trị cho bệnh nhân. Hình dáng mỏ chim cũng được thiết kế theo quan điểm của người dân là bệnh dịch hạch sẽ không lây lan ở loài chim.

Các bác sĩ dịch hạch sẽ mặc loại trang phục này và chữa bệnh; ngoài ra còn thực hiện các công việc khác như xử lý, chôn cất xác chết của người bệnh, khám nghiệm tử thi để nghiên cứu về nạn dịch. 

Hạn chế của loại trang phục này là chỉ hạn chế được một phần khả năng lây nhiễm với bệnh nhân, nếu tiếp xúc trong cự ly gần các bác sĩ sẽ dễ bị nhiễm bệnh. Chiếc mặt nạ mỏ chim khi dùng lâu sẽ gây khó thở và gây cảm giác đáng sợ với bệnh nhân, đặc biệt là trẻ em. Với nhiều người bề ngoài của các bác sĩ tựa như những con quạ đen đến từ địa ngục khiến bất cứ ai cũng kinh hãi.

Bộ đồ bác sĩ dịch hạch dùng phổ biến vào năm 1656, khi bệnh dịch hạch đã tàn sát 145.000 người tại Rome và 300.000 người ở Naples. Đến thế kỷ 19 thì bệnh dịch biến mất và bác sĩ dịch hạch với mặt nạ chim cũng không còn được sử dụng.

Ngày nay bộ đồ bác sĩ dịch hạch là cảm hứng để tạo nên các loại trang phục của lễ Halloween hay các câu chuyện kinh dị, kỳ bí. Như chuyện về SCP-049 của tổ chức SCP (tìm hiểu về trường hợp SCP-049 tại đây).
Đọc thêm: Hiện thực nghiệt ngã trong chốn lầu xanh ở Pompeii

Theo: Ancient Origins, Tổng hợp
  • Bình luận
  • Lưu tin xem sau
  • Bình luận
  • Copy link
  • Chia sẻ facebook

Bình luận (0)

Trở thành người đầu tiên bình luận trong bài viết này.