Vì sao bàn phím QWERTY được sử dụng phổ biến như ngày nay?

Một biên tập viên và thợ in tên Christopher Latham Sholes đã nghĩ ra cách bố trí bàn phím QWERTY mà chúng ta sử dụng ngày nay vào năm 1868.

Đến năm 1874, hãng cơ khí Remington & Sons đã dựa trên thiết kế này để tạo ra máy đánh chữ sử dụng phím QWERTY phiên bản thương mại đầu tiên trên thế giới, đặt tên là Remington Number 1.

Thực ra, lúc trước Sholes từng đặt các phím trên máy đánh chữ theo thứ tự alphabet thông thường, tuy nhiên lúc đó các ký tự hay sử dụng sẽ ở quá gần nhau (thường là các nguyên âm) dẫn đến kẹt phím, bất tiện khi gõ nhanh.

Sau đó, James Densmore một người bạn của Sholes đã đề nghị dàn trải các phím hay sử dụng ra để tránh tình trạng này, thế nên bàn phím QWERTY tiêu chuẩn mới ra đời và được dùng đến tận ngày nay.

Thực ra, cách bố trí QWERTY không vì mục đích để người gõ có thể gõ một cách nhanh nhất, mà là để tận dụng tối đa phạm vi đặt phím và tầm với của các ngón tay một cách hiệu quả, ít bị vướng víu nhất.

Nếu so với một kiểu bố trí khác DVORAK vốn được thiết kế để tối ưu về khoảng cách thì người gõ kiểu QWERTY sẽ phải di chuyển ngón tay nhiều hơn. Ngoài ra thì DVORAK cũng giúp người gõ phím có thể sử dụng tay thuận rất tốt (thường là tay phải).

Với một đoạn văn tương tự, nếu người gõ phải di chuyển tổng hành trình ngón tay khoảng 30m bằng DVORAK thì sẽ phải di chuyển đến 54m với QWERTY. Mặc dù vậy, tốc độ gõ vẫn tương đương và người dùng phím QWERTY cũng không cảm thấy khó chịu. Chính vì vậy DVORAK không thể chiến thắng và QWERTY vẫn là tiêu chuẩn hiện hành.

Khác biệt dễ nhận biết nhất là QWERTY tách cụm nguyên âm A, E, U, I, O sang hai bên, trong khi DVORAK thì dồn lại một nơi bên phía tay trái. Như vậy, khi dùng phím DVORAK có thể dễ dàng gõ những từ nhữ ''papaya'' hoặc ''opaque'' chỉ với một tay trong khi QWERTY phải phối hợp cả hai tay.

Ngược lại, nhờ lợi thế dàn trải các phím, thiết kế xen kẽ giữa nguyên và phụ âm, QWERTY có thể gõ tốt đa số các từ một cách dễ dàng với điều kiện phải dùng hai tay. Tuy nhiên cũng có một vài ngoại lệ khi gõ các từ như ''pumpkin'' và ''minimum'' thì có thể dùng một tay phải với kiểu phím QWERTY.

Hầu hết các hãng sản xuất hiện nay đều sử dụng kiểu bố trí phím QWERTY, một người luyện tập đúng phương pháp có thể gõ phím QWERTY với tốc độ 80 - 100 từ mỗi phút mà không cần nhìn phím là rất bình thường.

Ví dụ, khi gõ một cách thông thường trên bàn phím laptop ở bài test trên trang 10fastfingers.com, một biên tập viên của Lost Bird có kết quả như sau:

Kết quả 92 từ một phút, với sai số là 3/86 từ, độ chính xác khi gõ là 72.35%. Nếu được gõ trên một bàn phím cơ chuyên dụng, kết quả sẽ tốt hơn thế này. Các bạn đọc Lost Bird hãy thử xem mình gõ nhanh và chuẩn như thế nào với bàn phím QWERTY đi nào. Nếu bạn gõ được 150 từ một phút thì đã là ''anh hùng bàn phím'' rồi và trên thế giới không có nhiều người làm được điều đó đâu.