Đa man đá - Thể loại động vật gì mà đọc cái tên thôi cũng muốn trẹo lưỡi rồi?

Sơ yếu lý lịch trích ngang:

- Tên tiếng Anh: rock hydrax

- Danh pháp khoa học: procavia capensis

- Nhà: những nơi khô khan, có nhiều dốc, vách đá dựng đứng như các khu vực thuộc Châu Phi hay miền Trung Đông.

- Tập tính: bầy đàn, mỗi bầy thường có đến 80 con.

- Ngoại hình: mập mạp, nhiều lông, hay bị nhầm với chuột lang.

- Chiều dài trung bình: 60cm.

- Cân nặng trung bình: 4,5kg.

Đa man đá còn được gọi là thỏ đá, chuột đá hay ngân thử, thuộc bộ đa man. Chúng không phải giống loài mới nhưng vẫn khá xa lạ với nhiều người. Thường bị nhầm lẫn với các loài gặm nhấm, điển hình là mấy bé chuột lang, nhưng kì thực, đa man đá không hề liên quan gì đến các con vật này.

Vậy chúng liên quan đến chi bộ, loài nào, và nhiều facts hay khác nữa, mời bạn cùng Lost Bird khám phá nhé.

1. Rất thích tắm nắng

Sở thích này của chúng khá giống các “hoàng thượng” mèo lười biếng. Đa man đá thường dành 95% thời gian của mình để nghỉ ngơi thư giãn. Hoặc là chúng trốn trong hang, nơi ở của mình mà chơi trò “chồng chất,” con này nằm lên người con kia bên trong chỗ trú ẩn. Hoặc chúng sẽ phơi mình ra dưới ánh nắng để sưởi ấm. Nhưng không giống “hoàng thượng”, đa man đá phải làm vậy để bù đắp cho khả năng điều chỉnh nhiệt độ cơ thể kém của mình. Vậy nên, vào những ngày lạnh, có mưa, bạn sẽ không bao giờ thấy chúng bước ra khỏi hang. Thậm chí, những ngày trời nắng, đa man đá cũng chỉ chui khỏi chỗ trú ẩn vào lúc mặt trời đã lên cao.

2. Dạ dày đa buồng

Mặc dù không phải động vật nhai lại, nhưng đa man đá có dạ dày 3 buồng chứa nhiều vi khuẩn cộng sinh giúp chúng tiêu hóa đồ ăn. Các bé đa man đá mới sinh không có những vi khuẩn này, nên để hấp thụ dinh dưỡng, chúng sẽ ăn lại phân của anh chị, nhị vị phụ huynh hay các cô bác đa man đá của chúng.

3. Răng nanh

Đa man đá có một cặp răng nanh dài và nhọn. Thông thường, con đực có răng nanh sắc bén và to hơn con cái.

4. Họ hàng với...

Những con đa man đá hiện đại là thành viên của họ Procaviidae thuộc bộ đa man (danh pháp khoa học: Hyracoidea). Vào thời kì Eocene (thế Thủy Tân), các loài thuộc bộ đa man xuất hiện ở khắp nơi trên lãnh thổ Châu Phi rộng lớn với đủ loại kích cỡ: từ con đa man có kích thước ngang bằng chuột nhà, đến con có kích thước của một con ngựa nhỏ.

Nhưng đến thế Miocene (thế Trung Tân), sự cạnh tranh từ các loài động vật có vú dần thay thế những giống đa man cổ đại. Một số biến đổi thành các đa man ngày nay chúng ta được biết, số khác thì tiến hóa thành voi và các loài lợn biển, bò biển.

Bằng chứng cho thấy chúng có cùng tổ tiên dựa vào một số đặc điểm chung bất thường. Giống như voi, lợn biển hay bò biển, đa man đá đực thiếu bìu và tinh hoàn của chúng vẫn nằm nép trong khoang bụng. Trong khi ở các loài động vật có vú khác, răng nanh phát triển từ răng cửa, thì răng nanh của đa man đá phát triển từ răng hàm, giống như ngà voi. Thêm vào đó, móng chân của đa man đá thuộc dạng móng phẳng (giống móng chân voi) chứ không cong lên như những động vật có vú khác.

5. Có đệm chân như mèo

Chân của những con vật này có đệm thịt phía dưới được tạo bởi nhiều tuyến mồ hôi hợp thành. Bề mặt đệm cong lên ở trung tâm để có hiệu ứng giống như cốc hút giúp chúng giữ được độ bám trên bề mặt đá.

6. Tuyến mồ hôi trên lưng

Các tuyến này được bao phủ bởi những sợi lông màu đen, vàng hoặc cam và tiết ra mùi giúp đa man đá liên lạc và đánh dấu lãnh thổ. Các tuyến trên lưng này nhìn thấy rõ nhất ở con đực đầu đàn, và có cường độ cao nhất trong mùa sinh sản.

7. Tinh hoàn thay đổi theo thời gian

Đa man đá sống theo bầy, mỗi bầy sẽ có một con đầu đàn to lớn và mạnh mẽ để bảo vệ lãnh thổ cũng như những con cái khỏi kẻ địch. Vào mùa sinh sản, con đực này đặc biệt hung hăng và có nhu cầu cao, tinh hoàn của nó có thể lớn gấp 20 lần so với những mùa còn lại.

8. Chúng có một cái “lược” nhỏ để làm đẹp

Như đã nói ở trên, đa man đá có móng phẳng, tròn thay vì móng cong. Tuy nhiên, một ngón chân ở phía sau, bên trong bàn chân có đệm của chúng sở hữu móng vuốt nhọn và dài. Chúng dùng chiếc móng độc nhất này để gãi ngứa và đặc biệt là chải chuốt cho bộ lông của mình.

9. Là những kẻ “hát hò” đầy điêu luyện

Những “bài hát” của chúng phức tạp và còn được sắp xếp riêng biệt. Được biết, đa man đá phải có ít nhất 21 tiếng kêu khác nhau, bao gồm nhiều tiếng như tiếng rung, chói tai, đinh tai, ủn ỉn, the thé, khụt khịt, líu ríu, gầm gừ và tiếng rít. Các con đực thậm chí còn sở hữu tiếng kêu phức tạp hơn và kéo dài nhiều phút để phục vụ cho mục đích bảo vệ lãnh thổ. Các nhà nghiên cứu còn phát hiện, khi những con đực này kêu, các tiếng khác nhau được sử dụng có trật tự và đa dạng. Một điều khá thú vị, đó là những con đa man đá ở các vùng miền, địa phương khác nhau thì sẽ sở hữu giọng kêu khác nhau.