Bí ẩn 'viên gạch sưởi' giúp Bác Hồ vượt qua ngày đông giá rét

Trong bài thơ Người Đi Tìm Hình Của Nước của nhà thơ Chế Lan Viên, có câu:

Một viên gạch hồng, Bác chống lại cả mùa băng giá.

Câu thơ kể về giai đoạn Bác Hồ ở Paris, vào thời điểm đó, lò sưởi là một thứ xa xỉ mà chỉ nhà giàu mới sở hữu, Bác lại sống trong một khu nhà đơn sơ cùng với dân lao động. Không có lò sưởi, Bác phải dùng một viên gạch nung trong bếp lửa rồi bọc bằng giấy báo để dưới gầm giường sưởi ấm khi ngủ.

Thực ra chuyện thú vị trong giai thoại này là nhiều người sau khi nghe kể hoặc đọc được câu thơ trên của Chế Lan Viên đã thực sự lấy một viên gạch đất nung để làm thử, họ cho nó vào lò rồi cũng bọc giấy báo để sưởi ấm như cách Bác Hồ đã làm.

Tuy nhiên, kết quả lại không như mong đợi khi viên gạch đất nung của người Việt lại chỉ giữ nhiệt được khoảng 1, 2 giờ. Người ta nghĩ: "Chả lẽ hằng đêm Bác phải thức dậy mấy lần để nung gạch hay sao?"

Sự nhầm lẫn ở đây là do viên gạch Bác đã dùng khá đặc biệt, nó không phải gạch xây dựng mà là gạch sưởi chuyên dụng do hãng Chauffeuse của Pháp sản xuất.

Gạch sưởi Chauffeuse là thứ rất thông dụng ở Pháp vào thời điểm đó, chúng được làm bằng gốm sứ chịu nhiệt chứ không phải đất nung thông thường. Mỗi viên gạch thường có 2 lỗ lớn, giúp thuận tiện hơn khi dùng kẹp hoặc móc để gắp viên gạch từ lò lửa ra.

Có một câu thành ngữ liên quan đến viên gạch sưởi vẫn còn được sử dụng ở Mỹ và Châu Âu là "Did your brick stay warm?" (Viên gạch của bạn vẫn ấm chứ?) ý hỏi "Bạn có ngủ ngon không?" vì viên gạch ấm thức là chúng ta đã có một đêm ngon giấc.

Hiện tại gạch sưởi không còn được sản xuất, nếu muốn sở hữu chúng bạn chỉ có thể đặt mua qua các nền tảng bán đấu giá như eBay, giá tiền cũng rất nhiều phân khúc tùy thuộc vào tình trạng và xuất xứ của viên gạch.

Nếu các bạn muốn có trải nghiệm sưởi ấm bằng gạch như Bác đã từng, cách duy nhất chính là đặt mua một viên gạch tương tự như trong hình trên. Ngoài Chauffeuse thì còn một hãng khác cũng làm gạch sưởi là Victoria của Anh.

Hiện tại các bạn có thể tìm kiếm về nhiều thông tin về viên gạch mang tính lịch sử này với từ khóa "Chauffeuse brick" hoặc "bed warmer brick" trên Google.