Nữ Giáo hoàng duy nhất trong lịch sử có thật hay chỉ là một huyền thoại?

Giáo hoàng Joan là người phụ nữ có học thức và đã thành công đưa Giáo hội Công giáo đứng trên đỉnh cao thời Trung cổ. Đó cũng là thời kỳ phụ nữ hoàn toàn bị gạt ra khỏi hệ thống giáo hội và những gì Giáo hoàng Joan đạt được thực sự là kì tích.

Giáo hoàng Joan là một con người đáng kính và rất được yêu mến. Câu chuyện về bà là niềm cảm hứng bất tận trong các tác phẩm nghệ thuật, văn học, điện ảnh và là biểu tượng nữ quyền mạnh mẽ thời Trung cổ.

Có rất nhiều tài liệu về nữ Giáo hoàng bí hiểm này. Nổi tiếng nhất là cuốn sách The Chronicle Of Popes And Emperors (Biên Niên Ký Về Các Giáo Hoàng Và Hoàng Đế) của Martinus Polonus vào giữa thế kỷ 13.

Theo tác giả Martinus, Giáo hoàng Joan sống ở nước Anh vào thế kỷ thứ 9. Khi đến Athen, bà đã cải trang thành nam giới để được đi học và nhận được rất nhiều lời khen vì trí thông minh, hiểu biết và khả năng lĩnh hội. Sau khi học xong, Joan chuyển tới Rome và trở thành giáo viên. Tiếng tăm của bà ngày càng vang danh và được người dân thành phố hết sức tôn trọng. Khi cuộc bầu cử Giáo hoàng mới diễn ra, dường như không có ai thích hợp hơn Joan.

Thời gian trị vì của Giáo hoàng Joan rất hưng thịnh nhưng cũng chỉ kéo dài trong 2 năm bởi một sự kiện chấn động: Giáo hoàng mang thai với một người đàn ông không rõ danh tính. Một ngày nọ, trên đường đến nhà thờ Saint Peter, Giáo hoàng đột ngột ra lệnh rẽ vào một khu lao động và sinh đứa bé ngay tại đó trước sự ngỡ ngàng của dân chúng cũng như các vị nam linh mục.

Có nhiều dị bản về cuộc đời của Giáo hoàng Joan. Theo biên niên ký của Martinus, Joan đã qua đời trên phố ngay khi sinh đứa trẻ.

Một phiên bản khác thuật lại bà đã bị lưu đày, còn con trai của bà được nuôi nấng trong nhà thờ và trở thành giám mục ở Ostia. Kết thúc của phiên bản này, cuối cùng, Giáo hoàng Joan đã được chôn cất tại nhà thờ Ostia theo lời thỉnh cầu từ đứa con trai độc nhất của bà.

Một câu chuyện khác tăm tối hơn là Giáo hoàng Joan bị trừng phạt bằng roi da ngay sau khi vừa sinh con. Chưa hết, bà tiếp tục bị áp giải đi quanh thành Rome và bị ném đá tới chết.

Hiện nay, các nhà sử học nghi ngờ Giáo hoàng Joan không hề tồn tại và những gì chúng ta biết về bà chỉ là câu chuyện giả tưởng từ các linh mục.

Giả thuyết này cũng có thể bắt nguồn từ việc các Giáo hoàng phải trải qua một cuộc kiểm tra thể chất trước khi được sắc phong chính thức. Họ sẽ ngồi lên cái ghế màu đỏ tía có đục một cái lỗ kỳ lạ trông giống như bệ xí và để các linh mục kiểm tra xem họ có tinh hoàn hay không. Đây là một truyền thuyết phổ biến thời Trung cổ, tuy nhiên, vẫn chưa có nhiều bằng chứng chứng minh sự kiện này có thật.

Petrarch, một nhà văn sống vào thế kỷ thứ 13, đã hé lộ thân thế thật sự của Joan dựa vào những sự kiện kỳ lạ và kinh hoàng xảy ra tại Châu Âu.

Thời bấy giờ, ở Pháp, nạn dịch hạch bùng phát và lây lan khắp các hang cùng ngõ hẻm. Đại dịch gây ra bệnh tật, chết chóc và tàn phá nhiều ngôi làng. Ở Brescia, Italia, người ta đồn rằng một trận mưa máu diễn ra suốt 3 ngày 3 đêm. Nhiều vị nam linh mục cho rằng đó là sự trừng phạt của Chúa vì cho phép một người phụ nữ ngồi lên ngai Giáo hoàng. Họ sợ hãi đến mức thề rằng chuyện này sẽ không bao giờ xảy ra lần nữa. Người phụ nữ đó, không phải ai khác chính là Joan.

Có một luồng ý kiến khác cho rằng bức tượng Giáo hoàng Joan được đặt ở nhà thờ Siena. Vào thế kỷ 17, Giáo hội Công giáo phủ nhận sự tồn tại của Giáo hoàng Joan. Năm 1601, Giáo hoàng Clement VIII yêu cầu dỡ bỏ tượng Giáo hoàng Joan tại nhà thờ Siena.

Có rất nhiều dị bản về nữ Giáo hoàng Joan. Những câu chuyện xấu xa về bà như thể lời cảnh báo và răn đe phụ nữ đừng hòng mơ đến quyền lực tối cao, nhất là trong tôn giáo, nếu không muốn nhận lấy kết thúc bi đát như vậy. Còn những câu chuyện tốt đẹp về bà là niềm cảm hứng và cổ động phụ nữ hãy cứ dấn thân và khẳng định bản thân với thế giới vẫn còn mang tư tưởng trọng nam khinh nữ. Dù là dị bản nào, Giáo hoàng Joan vẫn là một biểu tượng nữ quyền của văn hóa đại chúng đương đại và là người phụ nữ đáng kính trọng qua nhiều thế kỷ.