Từ chỗ vô giá trị, đây là lý do khiến bức hoạ copy Mona Lisa trở thành bản sao đắt giá nhất thế giới

Thật hiếm có một bức tranh nào mà độ nổi tiếng và phổ cập lớn được như Mona Lisa.

Được vẽ bởi danh hoạ nổi tiếng người Ý Leonardo da Vinci, Mona Lisa là bức tranh khắc hoạ chân dung một cô gái trẻ mang vẻ đẹp đậm chất châu Âu cùng nụ cười bí hiểm. Đây được xem là một kiệt tác nghệ thuật của mọi thời đại mà bất cứ ai cũng ao ước một lần được chiêm ngưỡng vẻ đẹp của nó.

Cho đến tận bây giờ, bức tranh vẫn chứa rất nhiều ẩn số khiến nhiều nhà nghiên cứu, nhà khoa học phải "đau đầu" nghiên cứu.

Chính vì những giá trị mà tác phẩm mang lại, Mona Lisa thường bị sao chép hoặc đạo nhái để phục vụ cho nhiều mục đích khác nhau.

Đa số các hoạ sĩ hoạ vẽ lại bản sao của bức tranh như một cách bày tỏ lòng ngưỡng mộ tài năng để đời của vị danh hoạ Leonardo da Vinci. Một số khác thì chế bản gốc thành những phiên bản giải trí khác nhau nhằm mua vui hoặc dựa hơi bản gốc cho những mục đích kinh doanh.

Tuy nhiên, tất cả các bản sao đó có một điểm chung là đều không có một tí giá trị cả về nghệ thuật lẫn thương mại so với bản gốc hiện đang trưng bày ở bảo tàng Louvre, Paris.

Duy chỉ có một bức hoạ bản sao được cho là có giá trị chỉ sau bức hoạ gốc. Tầm quan trọng của nó mới được phát hiện vào năm 2012 trong một quá trình phục chế.

Đó chính là bức hoạ Prado Mona Lisa. Cái tên Prado này xuất phát từ việc nó hiện đang được bảo tồn và trưng bày tại viện bảo tàng Museo del Prado ở Madrid, Tây Ban Nha.

Bức có màu sáng hơn so với bản gốc, và phía sau nàng Lisa là một khung nền đen.

Trong dự án phục chế những tác phẩm nghệ thuật cổ xưa vào năm 2010, một phát hiện bất ngờ đã xuất hiện. Nền đen của bản sao này không phải là nền gốc mà được ai đó vẽ đè lên vào khoảng đầu thế kỉ 16.

Bằng sự tỉ mỉ, khéo léo cùng công nghệ hiện đại, các nhà khoa học đã phục hồi nguyên vẹn nền cũ của bức tranh và kết quả thật đáng kinh ngạc: bức tranh này có phần nền hệt như bản gốc. Ngoài ra, những chi tiết giống nhau đến lạ khiến các nhà khoa học kết luận bức tranh ở Prado bằng cách nào đó có liên quan đến bức tranh gốc ở Louvre.

Bất ngờ hơn nữa là khi các nhà nghiên cứu mỹ thuật sử dụng công nghệ scan để phát hiện quá trình phác thảo của Leonardo da Vinci có những chỉnh sửa gì thì ở bản sao ở Prado cũng có những chỉnh sửa đó. Điều đó có nghĩa rằng đây không phải là một bản sao thông thường mà người vẽ nó chắc chắn phải ở cùng nơi làm việc của Leonardo trong quá trình ông vẽ bức danh hoạ.

Giả thuyết lớn nhất cho rằng người vẽ nên bản copy hoàn hảo này là một trong những đệ tử ruột của Leonardo. Anh ta cố gắng học hỏi thầy mình, sử dụng những kĩ thuật của thầy để tạo ra bức tranh gần giống bản gốc và coi đó như một cách luyện tập. Bức tranh khi đem so sánh chi tiết với bản gốc thì vẫn có nhiều sự khác biệt. Bố cục chỉ giống khoảng 70%, cảnh núi non cũng có vài vị trí khác, và điều đặc biệt có thể nhận ra là sự khác biệt thời gian ngày - đêm của hai bức tranh (bản gốc là đêm còn bản sao là ngày)

Phát hiện lịch sử này đã thay đổi hoàn toàn giá trị của Prado's Mona Lisa. Tưởng chừng không mang nhiều giá trị về nghệ thuật và lịch sử, Prado's Mona Lisa đột nhiên trở thành một trong những bức tranh đắt giá nhất thế giới. Nhưng điều tuyệt vời nhất mà bức hoạ này mang lại là khi nhìn nó, ta có thể hiểu sâu hơn về lịch sử và giá trị của tuyệt tác gốc.