'Hội chứng sợ lỗ' và nguyên nhân sâu xa phía sau

Những hình ảnh có nhiều lỗ tròn như tổ ong, búp sen... thậm chí những lỗ nhỏ trên quả dâu hoặc một tảng pho-mát cũng có thể khiến người mắc hội chứng Trypophobia sởn gai ốc, ghê tởm và cảm thấy buồn nôn.

Mặc dù là một nỗi sợ phổ biến, cộng đồng các nhà tâm lý học không đồng ý công nhận Trypophobia như là một nỗi ám ảnh thực thụ, họ cho rằng có gì đó không đúng và chưa đủ dữ kiện để kết luận Trypophobia là một hội chứng tâm lý.

Quả thực là như vậy, những nghiên cứu mới đây cho thấy Trypophobia không đơn thuần là một nỗi sợ, nó thực sự gắn kết mật thiết với bản năng sinh tồn của con người và là một trong những kinh nghiệm được đúc kết vào trong chính ADN của chúng ta sau hàng triệu năm tiến hóa. Nó giống như một phản xạ có điều kiện vậy.

Nguyên nhân được xác định là con người đã phát triển một bản năng tránh xa và cảnh giác trước những cái lỗ vì chúng thường gắn liền với những nguy hiểm trong tự nhiên.

Đa số những loài vật có độc trong tự nhiên đều có ngoại hình liên quan với những cái lỗ, hoặc đốm và vết thâm hình tròn. Ví dụ như một con ếch phi tiêu độc, một con rắn độc có khoang...

Một số loài ong rất nguy hiểm như ong bắp cày chẳng hạn, và nhận diện được tổ của chúng với những lỗ nhỏ chi chít sẽ giúp con người cảnh giác và né tránh, tăng cơ hội sống và thoát khỏi hiểm nguy.

Đó là ở trên mặt đất, còn dưới đáy biển cũng không ngoại lệ, nhiều loài san hô độc có hình dạng những lỗ tròn cũng khiến con người sợ hãi và tránh xa. Hoặc các loài thủy sinh độc hại khác như bạch tuộc đốm xanh, cá nóc, rắn biển... cũng là ví dụ.

Như vậy, việc sợ lỗ tròn không hẳn là một hội chứng tâm lý, nó hoạt động như một cơ chế cảnh vệ của cơ thể người. Khi bạn nhìn vào hình ảnh những cái lỗ, tim sẽ đập nhanh do adrenaline tiết ra nhiều hơn và vùng não bộ quản lý hình ảnh sẽ hoạt động mạnh mẽ, dẫn đến cảm giác khó chịu buồn nôn.

Tất cả những triệu chứng đó là cách mà bản năng sinh tồn của cơ thể đang cảnh báo cho phần lý trí của bạn rằng: ''Hãy tránh xa những cái lỗ ra, chúng có thể nguy hiểm cho tính mạng của bạn!"

Các nhà nghiên cứu ở đại học Essex, Vương quốc Anh kết luận: ''Trypophobia là tổng hợp các phản ứng của cơ thể trước các tác nhân nguy hiểm là những cái lỗ.'' Từ đó suy ra, nó khá đồng nhất với sự ''dị ứng'' ở cơ thể người. Điều đó đồng nghĩa với việc bất cứ ai cũng sở hữu các gen quy định việc sợ lỗ, chỉ khác nhau ở chỗ nó thể hiện ở mức độ nhiều hay ít mà thôi.

Người sở hữu các đặc tính di truyền gắn liền với Trypophobia nhiều hơn sẽ có các triệu chứng rõ rệt như sởn gai ốc và buồn nôn, trong khi một số người thì chỉ nhăn mặt rồi xua tay bỏ đi.