Một bộ phận cộng đồng mạng đang 'đúng' hay đang 'đú'?

Cuộc "thánh chiến" bảo vệ em T.D kết thúc sau 4 ngày với cái kết chẳng ai có thể lường trước: Những người bạn của em D được cho lên "đài hành hình online".

Những đứa trẻ đương nhiên không thể hình dung ra điều đó. Những người từ đầu lên tiếng bảo vệ TD có lẽ cũng không nghĩ ra được kết cục là họ sẽ quay lại chĩa mũi dùi vào em cùng nhóm bạn. Chỉ còn một bộ phận kiên trì với lý tưởng đưa MC M.T ra "trước vành móng ngựa" hay chí ít là có sự vào cuộc của cơ quan pháp luật, nhưng xem ra ngày ấy vẫn còn quá xa xôi.

Lý lẽ của những kẻ tấn công

BTV M.T ban đầu nói rằng mình tấn công cô em gái vợ (tức T.D) chỉ vì bảo vệ vợ anh (chị gái cả của T.D) và hai con nhỏ. Sự việc sau đó được bố của D giải thích lại thành hai người cự cãi, xô xát vì D có hành vi không khiêm tốn.

Cùng lúc đấy, những đoạn chat, ảnh chụp màn hình bình luận của D và một số người bạn của em được lan truyền chóng mặt. Trong đấy, các em cười nhạo, thậm chí mắng mỏ cộng đồng mạng là "đú", mù quáng chửi rủa cha mẹ D mà quên mất mục tiêu chính chỉ là gã anh rể.

Ngay sau đó, cộng đồng mạng lập tức chuyển hướng tấn công sang những người bạn của D. Các cô bé cậu bé vội vàng khoá tài khoản, tắt chế độ nhắn tin và viết bài xin lỗi nhưng đã quá muộn màng.

Hàng nghìn bình luận trong một chủ đề nói rằng mình tấn công em T.A (một người bạn của em D) vì cảm thấy phí công sức những ngày qua. Họ sẵn sàng dành cho em T.A những lời chửi rủa độc địa không thương tiếc chỉ vì em ấy nói “cộng đồng mạng” là “đú”.

Hài hước nhất là có lẽ chính những con người này cách đây vài hôm còn tuyên bố hùng hồn "Dù với lý do nào cũng không được đánh trẻ con", "Không ủng hộ hành vi bạo hành dưới bất kỳ hình thức nào"... nay lại hè nhau chửi bới chính những đứa trẻ "vắt mũi chưa sạch" đó bằng những từ ngữ tục tĩu nhất. Hơn thế, họ còn đòi tìm đến nhà "vả vào mặt", đánh đập các em mà không hề nhớ rằng, đó còn hơn cả hành động bạo hành.

Đừng nói rằng tấn công online không phải là tấn công vì nó không để lại hậu quả gì. Gần đây nhất là tháng 3/2018, một nữ sinh Nghệ An đã tự tử chỉ vì clip hôn bạn trai của em bị đăng lên mạng và không chịu nổi những lời đàm tiếu của “cộng đồng mạng”. Không thiếu gì những vụ việc tự sát chỉ vì những lời trêu chọc, chưa nói tấn công chửi rủa một cách tàn ác độc địa như một số người đã làm với em T.A.

Có thể nhận định chúng ta có hàng nghìn người giống Minh Tiệp ngoài đời thực, sẵn sàng tấn công trẻ em khi chúng có thái độ "không khiêm tốn". Nhưng hàng nghìn người đó tự nhận mình là cộng đồng mạng, nói rằng mình đã bảo vệ em T.D. Cứ cho họ đã làm những điều đúng, nhưng vì sao họ lại phát rồ lên đến mức sẵn sàng chửi thẳng mặt một đứa trẻ con chỉ vì chúng nói “cộng đồng mạng” là “đú”? Giả sử nó đang đứng trước mặt, liệu họ có dám chắc mình sẽ không hành động như MC M.T - người mà họ đang phẫn nộ lên án?

Cách hành xử của người lớn

Có lẽ không cần bàn tới việc người lớn có nên bảo vệ trẻ em hay không, bởi vì điều đó quá rõ ràng. Những nhà lập pháp không rảnh rỗi để tạo ra hẳn một bộ Luật trẻ em, với những quy định rõ ràng về việc bảo vệ trẻ dưới 16 tuổi. Hành vi ngược đãi tinh thần trẻ em, cụ thể theo Điều 27, Nghị định 144/2013/NĐ-CP:

“Gây tổn thương về tinh thần, xúc phạm nhân phẩm, danh dự, lăng nhục, chửi mắng, đe dọa, làm nhục, cách ly, sao nhãng ảnh hưởng đến sự phát triển của trẻ em;” theo luật định là bị phạt tiền từ 5.000.000đ đến 10.000.000đ.

Đương nhiên hiện tại luật quá dễ dãi và chưa có tiền lệ xử phạt những trường hợp tấn công trên mạng. Nhưng không có nghĩa bạn không bị phạt tức là bạn đúng.

Trong khi việc em T.A làm chỉ nói đến một đại từ phiếm chỉ là “cộng đồng mạng”, tức là một hành động chỉ chung chung, không chỉ cụ thể người nào, sự vật nào. Nhưng rất nhiều người đáng tuổi anh chị xông vào chửi rủa và lăng mạ trực tiếp em TA. Xét trên phương diện cách hành xử của người lớn đã là sai. Xét trên phương diện hợp tình hợp lý thì sai chồng thêm sai.

Chúng ta không thể biết “cộng đồng mạng” có "đú" hay không? Bởi như đã nói, một đứa trẻ 13 tuổi - đủ để lập cho mình một chiếc Facebook, cũng như 1 ông già 80 tuổi đang dùng Facebook để tìm bạn cũ, cũng là cộng đồng mạng. Không thể gom chung tất cả bọn họ vào rồi nói đó là đú, việc đó quá phi lý và thiếu logic. Nhưng chúng ta hoàn toàn có cơ sở để đánh giá một bộ phận trong "cộng đồng mạng" - những người hôm trước thì nói mình bênh vực em T.D, hôm sau sẵn sàng chửi rủa em T.A chính là "đú" mà hoàn toàn không hiểu bản chất của vấn đề mình đang đấu tranh?

Bài học nào được rút ra?

BTV M.T chắc có thể rút ra bài học cho riêng mình. Nhiều người tấn công em T.A cũng đã rút ra bài học cho riêng mình. Bài học của họ là: “Lần sau đừng hòng mong chúng tao bênh vực những vụ việc tương tự nữa!”

Sau khi “tham chiến” và đứng về phía bênh vực trẻ em, họ rút ra bài học rằng trẻ em không đáng được bênh vực nếu chúng có thái độ chưa đúng mực?! Hay có nghĩa là chúng đáng bị bạo hành và đó không phải việc của họ, vì họ không cảm thấy sự thoả mãn từ việc kẻ thủ ác bị trừng trị và nạn nhân phải ca tụng, biết ơn họ.

Vậy động cơ từ đầu họ tham gia bảo vệ em T.D nói riêng và bảo vệ trẻ em nói chung là đúng hay là đú? Chúng tôi không rõ. Nếu bạn tự nhận mình không nằm trong bộ phận "cộng đồng mạng" tiêu cực này, bạn hoàn toàn có thể cảm thấy thanh thản vì mình đã làm một việc tốt. Bảo vệ người yếu thế không bao giờ là xấu, dù cho họ có biết ơn ta hay không.