Xét nghiệm PCR là gì?

Xét nghiệm PCR (phản ứng chuỗi polymerase) là một cách nhanh chóng và có độ chính xác cao để chẩn đoán một số bệnh truyền nhiễm và các biến đổi di truyền. Và xét nghiệm này đang được sử dụng rất nhiều trong tình hình đại dịch Covid19.

Các xét nghiệm hoạt động bằng cách tìm DNA hoặc RNA của mầm bệnh (sinh vật gây bệnh) hoặc các tế bào bất thường trong mẫu xét nghiệm.

DNA là vật liệu di truyền chứa các cấu trúc và thông tin cho tất cả các sinh vật sống. RNA là một loại vật liệu di truyền khác. Nó chứa thông tin đã được sao chép từ DNA và tham gia vào việc tạo ra các protein. Hầu hết các vi rút và các mầm bệnh khác đều chứa DNA hoặc RNA. Không giống như nhiều xét nghiệm khác, xét nghiệm PCR có thể tìm thấy bằng chứng của căn bệnh trong giai đoạn sớm nhất của sự nhiễm trùng.

Các xét nghiệm khác có thể bỏ sót các dấu hiệu ban đầu của bệnh vì không có đủ vi rút, vi khuẩn hoặc các mầm bệnh khác trong mẫu hoặc cơ thể bạn không có đủ thời gian để tạo phản ứng kháng thể.

Kháng thể là các protein được tạo ra bởi hệ thống miễn dịch của bạn để tấn công các “vị khách không mời”, chẳng hạn như vi rút và vi khuẩn. Xét nghiệm PCR có thể phát hiện bệnh khi chỉ có một lượng rất nhỏ mầm bệnh trong cơ thể bạn. Trong quá trình kiểm tra PCR, một lượng nhỏ vật liệu di truyền trong mẫu được sao chép nhiều lần. Quá trình sao chép được gọi là quá trình khuếch đại, nếu có mầm bệnh trong mẫu, việc khuếch đại sẽ giúp chúng dễ nhìn thấy hơn nhiều.

Xét nghiệm PCR dùng để làm gì?

• Chẩn đoán một số bệnh truyền nhiễm
• Xác định một thay đổi di truyền có thể gây ra bệnh
• Tìm một lượng nhỏ tế bào ung thư có thể bị bỏ sót trong các loại xét nghiệm khác

Các xét nghiệm PCR hoạt động bằng cách nào?

Lấy mẫu máu, nước bọt, chất nhầy hoặc mô mẫu chứa DNA của người xét nghiệm và có thể là DNA của mầm bệnh hoặc tế bào ung thư. Mẫu được đưa vào một máy đặc biệt. Một loại enzyme gọi là polymerase được thêm vào mẫu, việc này làm cho mẫu tạo ra các bản sao.

Quá trình sao chép sẽ được lặp lại nhiều lần, sau khoảng một giờ, hàng tỷ bản sao được tạo ra. Nếu có vi rút hoặc mầm bệnh thì sẽ được chỉ định trên máy.

Một số loại virus, bao gồm COVID-19, được tạo thành từ RNA chứ không phải DNA. Đối với những virus này, RNA phải được thay đổi thành DNA trước khi sao chép. Quá trình này được gọi là PCR phiên mã ngược (rtPCR). PCR và rtPCR kiểm tra sự hiện diện của mầm bệnh.

Một loại PCR khác được gọi là PCR định lượng (qPCR) đo số lượng mầm bệnh trong mẫu. qPCR có thể được thực hiện cùng lúc với PCR hoặc rtPCR.

Lấy mẫu xét nghiệm PCR như thế nào?

Có nhiều cách khác nhau để lấy mẫu xét nghiệm PCR. Các phương pháp phổ biến bao gồm xét nghiệm máu và lấy dịch trong mũi.

Trong quá trình xét nghiệm máu, nhân viên y tế sẽ lấy mẫu máu từ tĩnh mạch trên cánh tay của bạn bằng cách sử dụng một cây kim nhỏ. Sau khi kim được đưa vào, một lượng máu nhỏ sẽ được thu thập vào ống nghiệm hoặc lọ. Bạn có thể cảm thấy hơi châm chích khi lấy máu và quá trình này thường mất ít hơn năm phút.

Với cách lấy dịch trong mũi, một miếng tăm bông sẽ được đưa vào phần trước của lỗ mũi, hoặc cũng có thể được lấy từ phía sau lỗ mũi, hoặc từ mũi họng, phần trên cùng của mũi và cổ họng của bạn.

Bạn sẽ ngửa đầu ra sau. Nhân viên y tế sẽ nhẹ nhàng nhét một tăm bông y tế vào bên trong lỗ mũi của bạn, xoay nhẹ và giữ nguyên vị trí trong 10 đến 15 giây, lấy tăm bông ra và làm tương tự với bên mũi còn lại

Tôi có cần phải làm gì để chuẩn bị trước khi xét nghiệm không?

Bạn không cần bất kỳ sự chuẩn bị đặc biệt nào cho xét nghiệm PCR.

Có rủi ro nào trong việc xét nghiệm PCR không?

Có rất ít rủi ro khi xét nghiệm máu. Bạn có thể bị đau nhẹ hoặc bầm tím tại chỗ kim tiêm được đưa vào, nhưng hầu hết các hiện tượng này sẽ biến mất nhanh chóng. Việc đưa tăm bông vào mũi có thể làm ngứa cổ họng hoặc khiến bạn bị ho, nôn khan và tất cả những phản ứng này là tạm thời.

Có điều gì khác tôi cần biết về xét nghiệm PCR không?

Xét nghiệm PCR được coi là phương pháp tốt nhất và hiệu quả nhất để xác định nhiều bệnh truyền nhiễm, bao gồm cả COVID-19 và Ebola. Và bởi vì có thể chẩn đoán trước khi các triệu chứng xảy ra nên xét nghiệm PCR đóng một vai trò quan trọng trong việc ngăn chặn sự lây lan của đại dịch.

Thế nên, nhiều nơi trong khu vực đang có dịch bệnh có thể yêu cầu bạn xét nghiệm PCR để đảm bảo an toàn cho nơi bạn đến. Hy vọng bạn đã hiểu hơn về xét nghiệm PCR và hy vọng chúng ta sẽ nhanh chóng vượt qua đại dịch Covid lần này.