Lịch sử đau thương của người nhập cư Mỹ gốc Á: Bị lăng nhục, khinh rẻ, thậm chí là đổ máu

Nếu là fan cứng của phim Hollywood, hẳn bạn không lạ gì dàn nhân vật đa sắc tộc trong nhiều bộ phim bom tấn, đặc biệt là những cá nhân có gốc gác châu Á. Sẽ vui biết bao nếu như họ được khắc họa như những con người tốt bụng, yêu gia đình hay các phẩm chất đáng quý khác. Thế nhưng, các nhà làm phim lại luôn mặc định cho họ là kiểu người ngốc nghếch, chủ yếu làm công việc chân tay, thu nhập thấp.

Ta có thể đổ lỗi cho suy nghĩ phân biệt chủng tộc của nhiều người trong ngành điện ảnh, nhưng rõ ràng, họ cũng chỉ là sản phẩm của nền giáo dục Mỹ thiên vị sắc tộc da trắng, bỏ quên những nhóm người thiểu số khác. Và dưới đây là 15 câu chuyện về những người Mỹ gốc Á mà rất nhiều học sinh, kể cả có gốc châu Á, không hề được dạy trong trường học.

1.

Cộng đồng người nhập cư Philippines được coi là những người Châu Á đầu tiên định cư tại Mỹ. Năm 1763, họ nhảy tàu ở New Orleans và vào vịnh Louisiana để chạy trốn khỏi các thuyền buôn của người Tây Ban Nha. Trong thập niên 1790, họ lần đầu đặt chân đến Massachusetts. Mãi cho đến năm 1848, khi vàng được phát hiện ở California, những thợ mỏ người Trung Quốc mới lần đầu đặt chân đến Tân thế giới.

2.

Năm 1854, Trung Quốc lần đầu tiên có cử nhân tốt nghiệp từ một trường đại học Mỹ khi Yung Wing nhận bằng tốt nghiệp ở đại học Yale. Năm 2004, trường đại học Yale dành hẳn cho ông một bức tượng đồng ở Betts House.

3.

Cũng trong năm 1854, George W. Hall được tuyên trắng án khi bị cáo buộc giết hại Ling Sing - một thợ mỏ Trung Quốc ở Nevada - vì cả ba nhân chứng trong vụ án đều là người Trung Quốc. Nó cũng đồng nghĩa với kết luận, lời khai của những người Mỹ gốc Trung hay người nhập cư gốc Trung Quốc đều không được chấp thuận trong các phiên tòa mà bị cáo là người da trắng.

4.

Vào năm 1858, tờ San Francisco Evening Bulletin đã xuất bản một bài xã luận với nội dung “Nếu ta buộc phải để cho người da đen và người Tàu sống dưới cùng một bầu trời với mình, thì họ phải được giáo dục. Nhưng dòng máu thuần chủng Caucasia của chúng ta thì không thể ngồi cùng lớp với họ được. Chúng ta đều không muốn sự pha trộn chủng tộc, hay các luân lí bị đảo lộn xảy ra với người dân vùng núi và thung lũng của California." Năm 1859, người Trung Quốc đã chính thức bị tách khỏi các trường công lập ở San Francisco.

5.

Năm 1877, một nhóm người da trắng đã bắn 6 người đàn ông Trung Quốc ở Chico, California, với 4 người trong số đó thiệt mạng. Sau vụ nổ súng này, một số đối tượng cũng tiến hành các vụ hỏa hoạn trong khu phố Tàu địa phương và chỉ được dập tắt bởi cư dân sinh sống tại đó.

6.

Vào năm 1885, đã có 28 thợ mỏ Trung Quốc thiệt mạng và 15 người bị thương sau một vụ tấn công của các thợ mỏ da trắng ở Wyoming. Sau khi vụ tàn sát diễn ra, thi thể người xấu số bị ném vào lửa và 79 ngôi nhà của các thợ mỏ Trung Quốc cũng bị đốt cháy. Hàng trăm người khác buộc phải chạy trốn sau khi bị đuổi khỏi thị trấn.

7.

Một người đàn ông Nhật Bản có tên Shebata Saito đã bị tòa án Mỹ từ chối cho phép nhập tịch vào 1894. Lí do đưa ra là vì ông không phải là người da trắng hay người da đen. Biện minh cho hành động này, tòa án đã viện dẫn điều luật Nhập tịch với nội dung: “Chỉ nên xem xét cấp tịch cho người nước ngoài là da trắng, châu Phi hay gốc Phi.”

8.

Sau lần bệnh dịch hạch ở Honolulu bùng phát vào năm 1896, nhiều quan chức đã có hành vi cực đoan với cộng đồng Trung Quốc sinh sống tại đây khi cho họ là “những tên mọi”. Nhiều ngôi nhà của cư dân Trung Quốc ở Honolulu bị rải axit carbolic, người dân bị ép phải tắm tại các nhà tắm công cộng còn đồ đạc thì bị ném ra ngoài. Kinh khủng nhất, quan chức còn cho đốt cháy Phố Tàu, khiến 8 ngàn người phải di tản.

Vào năm 1900, một dịch bệnh tương tự cũng lan ra khắp San Francisco vào thời điểm phong trào bài Tàu gia tăng. Vậy là Phố Tàu bị cách ly và các viên chức y tế tiến hành các cuộc thanh tra nhà cửa trái với mong muốn của cư dân.

9.

Trận động đất ở San Francisco năm 1906 khiến cho giấy tờ hành chính bị phá hủy, bao gồm cả hồ sơ cư trú của cư dân. Điều này có nghĩa là người nhập cư Trung Quốc có thể được coi là công dân Mỹ và đưa con cái của mình đến đây. Đây được coi là bước ngoặt quan trọng cho cộng đồng nhập cư gốc Á khi trước đó, giới quan chức da trắng luôn coi họ là mối đe dọa đến nền kinh tế tại đây.

10.

Cũng nhân sự kiện này, một giáo sư địa chấn từ Tokyo là Fusakichi Omori cùng đồng nghiệp của mình, Giáo sư T. Nakamura đến San Francisco để nghiên cứu hậu quả của trận động đất. Nhiều người da trắng với tư tưởng bài Nhật cực đoan đã ném đá vào hai vị này, thế nhưng những kẻ đứng đằng sau lại được mô tả như những anh hùng bởi báo chí địa phương.

11.

Đạo luật Nước ngoài năm 1907 tuyên bố, nếu phụ nữ Mỹ kết hôn với người không phải là công dân Mỹ hoặc người nhập cư sẽ bị tước quốc tịch của mình. Để lấy lại nó, họ buộc phải đợi cho đến khi chồng mình được nhập tịch và cặp đôi này cũng phải trải qua quá trình nhập tịch đôi. Tuy nhiên trong trường hợp đàn ông Mỹ lấy vợ nước ngoài thì không có điều luật nào kì quặc như trên.

12.

Đạo luật Nhập cư năm 1917 hay cấm công dân nhiều nước châu Á, bao gồm Nhật Bản, Trung Quốc, Ấn Độ và một số quốc gia khác bất kể được phép nhập cảnh vào Mỹ, bất kể là vì học tập hay các lí do khác. Chỉ có người Philippines là không bị áp lệnh cấm trên vì quốc gia này vẫn được coi là lãnh thổ của Hoa Kỳ vào thời điểm đó.

13.

Năm 1913, chàng thanh niên Bhagat Singh Thind đến từ Punjab nhập cảnh vào Mỹ và làm việc trong một xưởng xẻ gỗ để trả học phí tại UC Berkeley. Sau đó, anh gia nhập quân đội Hoa Kỳ vào năm 1917 khi nước này tham gia Thế chiến thứ nhất và được giải ngũ vào năm 1918.

Năm 1920, anh đã xin nhập tịch và vụ việc được trình lên Tòa án Tối cao để giải quyết. Theo phán quyết của Tòa, Bhagat Singh Thind không đủ điều kiện để trở thành công dân nhập tịch và cùng với đó là nhiều người nhập cư Ấn Độ có quốc tịch trước đó cũng bị tước quyền công dân của mình.

14.

Năm 1930, một đám đông mà phần lớn là thanh niên da trắng khủng bố các cộng đồng người Philippines ở Watsonville, California trong năm ngày. Những người nhập cư Philippines bị cướp, bị đánh đập và cuối cùng bị đuổi ra khỏi nhà của họ. Tình trạng bạo lực dẫn đến cái chết của Fermin Tobera cùng với 50 cư dân Philippines khác bị thương. Trong số hàng trăm người nổi loạn, chỉ có 8 người bị bắt. 4 trong số những người này được đưa ra tòa xét xử và chỉ có 1 người bị tuyên án tối đa một tháng tù.

15.

Đạo luật Nhập cư và Nhập tịch năm 1965 bãi bỏ hệ thống hạn ngạch nhập cư đối với các nước không thuộc châu Âu. Chính sách nhập cư mới tập trung vào việc thu hút lao động có tay nghề cao đến Hoa Kỳ và tái hợp các gia đình nhập cư. Trong những năm tiếp theo, đạo luật trên sẽ thay đổi đáng kể cơ cấu nhân khẩu học của dân số Mỹ khi những người nhập cư từ châu Á và các nước không phải châu Âu khác tăng lên đáng kể.