• Về đầu trang
Cá Hồi Nuôi
Cá Hồi Nuôi

Buồn buồn 'sống ảo' với những câu Latin thông dụng

Lịch sử

Mặc dù không còn được sử dụng nhiều trong đời sống hằng ngày nhưng nếu điểm lại, tiếng Latin vẫn tồn tại bên ta theo nhiều cách và không bao giờ chết.

Tiếng Latin vẫn được dùng trong phân loại khoa học, ngành dược, là ngôn ngữ chính thức của Giáo hội Công giáo... Lục lọi trong trí nhớ, bạn nhận ra có nhiều bộ phim, bài hát, áo thun, hình xăm sử dụng rất nhiều các từ, câu Latin thông dụng: John Wick phần 3 có tựa Parabellum, bằng vài thao tác Google bạn nhận ra câu đầy đủ là Si vis pacem, para bellum - tức "Nếu muốn hòa bình, phải chuẩn bị chiến tranh".

Hay crush của bạn đột nhiên đăng một bức hình xinh đẹp kèm dòng caption "Fronti nulla fides." - nghe nguy hiểm phết nhưng nó có nghĩa "Đừng trông mặt mà bắt hình dong". Muốn thay dòng giới thiệu trên profile mà không biết viết gì cho sang? Triển ngay Errare Humanum est (Làm người ai chẳng có sai lầm) để thể hiện bạn phong trần va vấp thế nào.

Lời ngỏ: Bài viết mang tính chất vui là chính. Tuyệt đối không khuyến khích bạn "làm màu", "sống ảo" mà không trân trọng vẻ đẹp ngôn từ. Cách dịch thoáng để gần gũi văn phong người Việt nhưng cũng chủ ý bám sát ý nhất có thể kèm theo lời dịch tiếng Anh để đối chiếu.

1. Per aspera ad astra

Tiếng Anh: Through hardship to the stars.

Một trong những câu thành ngữ Latin thông dụng nhất, ý nghĩa ngang với "Hết cơn bĩ cực, tới hồi thái lai". Bộ phim mới nhất của Brad Pitt - Ad Astra cũng là từ tiếng Latin đấy, "vươn tới những vì sao".

Muốn ngầu hơn nữa? Gào lên "Splenderanno" (sẽ tỏa sáng). Vâng, đó cũng là câu hát trong bài hát cùng tên Per aspera ad astra của nhóm nhạc symphonic metal Haggard. Bài hát thật sự nói về tiến bộ khoa học kéo loài người khỏi bóng đêm u tối.

2. Carpe Diem

Tiếng Anh: Seize the moment

Bạn có thể dùng câu này làm châm ngôn sống: một cuộc đời tận hưởng từng phút giấy hiện tại, không lo lắng ngày mai, chẳng hối hận quá khứ. Đi du lịch cùng hội bạn, đăng một bức hình quẩy nhiệt tình kèm theo "Carpe diem" nghe ngầu hơn hẳn nhỉ.

3. Dulce periculum

Tiếng Anh: Danger is sweet

Lại một phương châm sống nồng nhiệt nữa. Đặt câu này lên profile mạng xã hội thể hiện bạn không phải là người thích dễ dàng, phượt một mình như cơm bữa, chơi những trò mạo hiểm, chết đứ đừ những cô nàng "gái hư" sắc sảo và khả năng cao là cung bọ cạp.

4. Nemo sine vitio est

Tiếng Anh: No one is without fault

Đây là câu nói của Annaeus Seneca, nhà người La Mã. Ông là cha của Seneca Trẻ, triết gia trường phái khắc kỷ nổi tiếng sau này. Ý nghĩa câu nói đã quá rõ, làm người chẳng ai hoàn hảo cả và chúng ta học hỏi từ sai lầm. Bạn có thể dùng câu này để biện hộ cho những lần mua trà sữa trân châu đường đen kem cheese dù mới thề thốt giảm cân hôm qua.

Tiếng Anh: Fortune favours the bold

Bạn có nhận ra hình xăm của John Wick không? Có nhiều cách chuyển ngữ, tếu táo thì "liều ăn nhiều", đầy đủ văn tự thì là "Có chí làm quan, có gan thì giàu", "Thời vận đến với người dám dấn thân". Ý tưởng hình xăm dành cho dân chơi đấy.

5. Aquila non capit muscas

Tiếng Anh: No eagle catches flies

Hôm nay bạn dính vào trận cãi vã không đi đến đâu bởi đối phương chỉ công kích cá nhân bạn mà chẳng đưa ra được lý lẽ? Nhẹ nhàng thả "Aquila non capit muscas", tức những người ở đẳng cấp cao không có thời gian đối phó với những vấn đề, những con người nhỏ mọn.

6. Ars longa, vita brevis

Tiếng Anh: Art is long, life is short

Đây là câu thành ngữ Latinh bắt nguồn từ bác sĩ, nhà tư tưởng, nhà tự nhiên học của Hy Lạp cổ đại Hippocrates. Ý nghĩa câu nói còn gây không ít tranh cãi, đa số cho rằng "art" ở đây không giới hạn ở nghệ thuật mà nó hàm ý chỉ "kỹ năng", "kỹ nghệ"... quá trình luyện tập để một người làm nghề hoàn toàn thông thạo lĩnh vực mình đang theo. Nếu vậy thì câu nói có nghĩa là "Đời người thì ngắn nhưng những gì cần học, cần hoàn thiện lại mất thời gian rất dài". Ý thứ hai cho rằng đời người thì ngắn, người chết đi nhưng thành tựu sẽ trường tồn mãi mãi, nhưng đa số vẫn nghiêng về nghĩa thứ nhất hơn.

7. Acta non verba

Tiếng Anh: Deeds, not words

Khi đối phương có dấu hiệu thề thốt hơi nhiều, bạn hãy thả nhẹ "Acta non verba" để chứng minh sự đáng sợ của mình.

8. Amor vincit omnia

Tiếng Anh: Love conquers all

Đã đến ngày kỷ niệm một tháng yêu nhau, bạn đăng ảnh của đôi bạn kèm "Amor vincit omnia", tình yêu của bạn trở nên nguy hiểm hơn trong mắt mọi người rồi đấy.

9. Auribus teneo lupum

Tiếng Anh: To hold a wolf by the ears

Câu nói được trích từ vở Phormio của nhà soạn kịch La Mã Terence, ám chỉ tình thế tiến thoái lưỡng nan, bỏ không được mà giữ cũng không xong. Tổng thống Mỹ Thomas Jefferson cũng từng dùng thành ngữ này trong một bức thư thảo luận về chế độ nô lệ ở Missouri (công nhận Missouri là bang được dùng nô lệ và Maine là bang tự do).

10. Ad meliora

Tiếng Anh: Towards better things

Có những ngày bạn thấy không còn gì tệ hơn. Xốc lại tinh thần bằng cách "ad meliora".

11. Barba tenus sapientes

Tiếng Anh: Wise as far as the beard

Nghĩa đen là "trông thông thái như chòm râu anh mang", ý chỉ người trông có vẻ học thức nhưng thật ra không được như vậy (bạn nhớ những nhà triết học đầy râu chứ?). Ngoài ra còn có barba non facit philosophum, "bộ râu không làm nên nhà triết học", tương tự Tiếng Việt chúng ta có "Chiếc áo không làm nên thầy tu".

Mẹ: Ôi cậu này mắt kính, sơ vin, trông người học thức tử tế quá này con!

Bạn: Barba tenus sapientes.

12. Oderint dum metuant

Tiếng Anh: Let them hate, so long as they fear

Một câu nói nguy hiểm trích từ vở kịch Atreus của Lucius Accius, học giả người La Mã. Nếu ai đó có ý 'cà khịa' sau lưng mà bạn không thích điều đó: "Cứ ghét chụy đi, nhưng cưng cũng sợ chụy lắm chứ gì? Oderint dum metuant!"

13. Spectemur agendo

Tiếng Anh: Let us be judged by our acts.

Châm ngôn Latin bắt nguồn từ trường thi Metamorphoses của Ovid.

14. Finis coronat opus

Tiếng Anh: The end crowns the work

Người ta chỉ đánh giá cao quá trình lao động của bạn sau khi thấy được thành quả. Đây được dùng làm châm ngôn của trường Phổ Thông Công Giáo St. Mary ở Dubai và hãng hàng không United Arab Emirates.

15. Memento Mori

Tiếng Anh: Remember that you must die

Câu này bắt nguồn từ truyền thống của hoàng gia La Mã cổ đại, khi vị vua hay đại tướng trở về từ một chiến dịch (quân sự hay chính trị), ông sẽ đứng trên cỗ xe ngựa kéo đi khắp thành nơi người dân vẫy tay chào đón, sau lưng ông sẽ có người liên tục thì thầm "Memento mori", để bậc quân vương luôn tỉnh táo cảnh giác, khiêm nhường và trở thành cánh tay đắc lực cho đế chế.

Ngoài ra chúng ta còn có phim Hàn Quốc kinh dị mang tên Memento Mori sản xuất năm 1999

16. Timeo danaos et dona ferentes

Con ngựa thành Troy nổi tiếng, khởi nguồn của câu nói trên.

Một ngày đẹp trời sếp đưa bạn ly trà sữa, lại không cần bạn trả tiền

Sếp: Húp một ly cho có sức làm việc em nhé, anh khao.

Bạn: Lại deadline 11h trưa nay hả sếp? Đúng là "Timeo danaos et dona ferentes"

17. Qui tacet consentit

Bạn: Hôm nay mình đi ăn ở quán X nhé?

Nàng: *im lặng vì chính nàng cũng không biết đi ăn ở đâu*

Bạn: Qui tacet consentit!

Theo: Tổng hợp
  • Bình luận
  • Lưu tin xem sau
  • Bình luận
  • Copy link
  • Chia sẻ facebook

Bình luận (0)

Trở thành người đầu tiên bình luận trong bài viết này.