Di nguyện và đám tang xa xỉ khiến hậu thế phải giật mình của Từ Hi Thái Hậu

Sáng ngày 15/11/1908, như bao buổi sáng khác, Từ Hi Thái Hậu được cung nữ chải chuốt, dùng bữa sáng và triệu kiến các quân cơ đại thần, sau đó cùng vợ của vua Quang Tự (sau là Thái hậu Long Dụ) và Nhiếp chính vương Tải Phong bàn chuyện triều chính rất lâu. Từ Hi Thái Hậu lấy danh nghĩa của tân quốc quân, tự phong mình làm Thái Hoàng Thái Hậu, phong Hoàng Hậu lên làm Thái Hậu.

Trước lúc lâm chung, dường như bà đã tự biết được cái ngày bà phải rời bỏ vương vị này đã đến. Chính Ngọ lúc Từ Hi Thái Hậu dùng bữa, bà vẫn tươi tỉnh như ngày thường. Nhưng trong lúc ăn đầu óc bà dần dần quay cuồng, hoa mắt, chóng mặt. Như biết chuyện chẳng lành sắp đến, bà triệu tập một buổi chầu gấp gáp giao phó mọi công việc cho Thái Hậu và nhiếp chính vương Tải Phong, cuối cũng bà đã tự sắp xếp mọi công việc liên quan đến hậu sự của mình và để lại di nguyện cuối đời. Di nguyện của bà lúc đấy như một gáo nước lạnh tạt vào chính cuộc đời bà trước kia.

Từ Hi Thái Hậu căn dặn từ sau nhất định không được để nữ nhân tham gia chuyện triều chính, không được để thái giám lạm quyền (ám chỉ sủng thần Lý Liên Anh của bà). Di nguyện của bà tưởng chừng như đang chế giễu chính bản thân mình. Nhưng người ta thường nói "trước khi chết ta thường nói những điều thật lòng nhất". Chính bà là người đã trải qua việc triều chính, bà là người hiểu rõ nhất nếu để nữ nhân can dự triều chính và để thái giám lạm quyền sẽ nguy hại ra sao.

Từ Hi Thái Hậu lúc còn trên trần thế, làm gì cũng vô cùng xa xỉ; và đến khi chết cũng không ngoại lệ. Những bức ảnh mà ngài HenriBore (Đại sứ Hà Lan tại Bắc Kinh) chụp lại khi ông tham gia tang lễ của Từ Hi Thái Hậu sẽ cho ta cái nhìn cận cảnh của sự xa xỉ đó.

Vào cái ngày mà Từ Hi Thái Hậu rời bỏ cõi trần ấy, cả kinh thành Bắc Kinh như vỡ trận, đâu đâu cũng là người. Hai bên đường hàng dài người xếp hàng để được chứng kiến quốc tang của Từ Hi Thái Hậu. Một chiếc linh cữu của Từ Hi Thái Hậu nhưng đã phải huy động đến mấy trăm người thay nhau vác.

Hàng binh mã dán bằng giấy được xếp ngay ngắn để đưa tang Từ Hi Thái Hậu. Binh mã sinh động như người thật, khiến ai chứng kiến cũng cảm thấy ớn lạnh.

Cả thành phố Bắc Kinh, người người cứ nườm nượp kéo đến.

Nơi thi hài của Từ Hi Thái Hậu yên nghỉ là Thanh Đông Lăng, cách Tử Cấm Thành cả trăm km. Chặng đường đưa tang dài dằng dặc ấy phải đi hết mất mấy ngày mới có thể tới.

Cái cảnh khắp nơi đâu đâu cũng là người này làm náo loạn cả triều đình nhà Thanh lúc bấy giờ. Nhưng hàng dài người đó họ không phải là đến để đưa tang Từ Hi Thái Hậu hay phân ưu cùng đất nước, mà họ đến để xem bà Thái Hậu xa xỉ này đến khi chết còn có thể xa xỉ như thế nào.

Thực chất cảnh tượng này không phải lần đầu tiên thấy ở Bắc Kinh. Cứ nơi nào có Từ Hi Thái Hậu xuất hiện, là chỗ đó lại được một phen xôn xao. Thiết nghĩ nếu Từ Hi dùng số vàng bạc ăn tiêu xa xỉ của mình để mang lại ấm no hạnh phúc cho bách tính, thì cảnh tượng ngày hôm đó có lẽ đã trở thành một buổi quốc tang đầy nỗi tiếc thương thực sự rồi!