David Attenborough đã sản xuất một bộ phim tài liệu với thông điệp: những quy chuẩn về đạo đức của các thế hệ chính là điều cấp thiết nhất ảnh hưởng lớn đến sự nóng lên toàn cầu ở Nam Cực.
Nhưng những gì mà hầu hết người xem rút ra được qua những thước phim tài liệu về loài chim cánh cụt Hoàng đế chỉ là: hãy dừng xem những bộ phim tương tự như thế về loài vật này, đặc biệt là tác phẩm của David Attenborough.
Dynasties xác nhận, điều duy nhất tàn nhẫn và đau lòng hơn việc một con chim cánh cụt chống chọi với cái lạnh âm 60 độ ở Antarctica chính là xem về chính việc đó qua bộ phim tài liệu của David Attenborough.
Thật vậy, đó không phải là bộ phim về những chú chim cánh cụt nhỏ bé đáng yêu, mà là về những chú chim non chết cóng vì lạnh khi đang lang thang trong một trận bão tuyết hay bị bắt cóc bởi một con cái khác.
Nhưng bố mẹ của những chú cánh cụt con thường không nhận ra được khó khăn của con mình như chúng ta, và chắc chắn Attenborough cũng không ở đó nhắc nhở chúng về cái khắc nghiệt ấy bằng những lời bình sâu lắng hay tiếng đàn violin réo rắt.
Chúng ta đã xem khá nhiều những phim tài liệu tương tự (như bộ March of The Penguins) để đoán trước được những gì sẽ xuất hiện trong Dynasties. Hoặc, chỉ là chúng ta tưởng thế. Cho dù bộ phim sử dụng những gì cơ bản và bình thường nhất: những vết phồng rộp cùng những chuyến hành trình gian truân của bậc cha mẹ để tìm kiếm thức ăn và bảo vệ cho những đứa con bé bỏng của mình.
Nhưng người đàn ông tuyệt vời này thật sự là một bậc thầy của bi kịch và ông ta hẳn sẽ sở hữu danh hiệu “Cá nhân xuất sắc nhất trong việc tìm ra cách thức mới để làm tổn thương người xem và khiến họ phải nức nở”.
Đương nhiên, Attenborough không tấn công trực tiếp vào yếu điểm của khán giả.
Với 15 phút đầu ông đã dụ dỗ người xem với những cảnh quay khiến họ tin rằng Dynasties chính là sự nối tiếp liền mạch với những thước phim tuyệt đẹp của Blue Planet 2 chứ không phải là một phiên bản gào thét thống khổ khác của Chimpanzee.
Cảnh đầu phim khiến người xem phải thổn thức với vẻ rực rỡ của những tảng băng xanh óng ánh dịch chuyển như kính vạn hoa.
Sau đó, chú chim cánh cụt đầu tiên trong 8000 con chim cánh cụt Hoàng đế xuất hiện với những bước lê nặng nhọc như một người lữ hành mệt mỏi bỏ lỡ chuyến tàu cuối về nhà.
Dễ hiểu được cái thở dài của Attenborough trước “nghi thức duyên dáng” khi những con cánh cụt “ghép đôi” - sự phản chiếu lẫn nhau giữa con cái và con đực cùng với cái cách mà chúng giãn cơ như thể chúng đang thực hiện một bài tập yoga cánh cụt vậy.
Những cảnh quay sau đó như một lời báo điềm gở, khiến người xem bắt đầu lo lắng về những gì sắp xảy ra khi Attenborough bắt đầu giải thích việc “tập yoga” này là “một trong những thứ mạnh mẽ nhất của tự nhiên” và “cần phải được thực hiện” nếu chim cánh cụt muốn tồn tại ở môi trường “lạnh lẽo và tàn khốc nhất trên trái đất”.
Đến đây chúng ta hoàn toàn có thể đoán trước được rằng hai clip ngắn minh họa những khó khăn trong việc giao phối (vì bị trượt trên băng hay vì bị đối thủ cản phá) đơn thuần chỉ là màn dạo đầu cho những cảnh quay tàn khốc ở phía sau.
Khi nhiệt độ ở Nam Cực hạ xuống âm 60 độ C, chúng ta biết rằng những con cánh cụt đã trải qua một mùa đông dài và khắc nghiệt (còn chúng ta chỉ là trải qua 40 phút ảm đạm).
Những con cái đã sẵn sàng xuống biển để kiếm ăn, để lại những con đực đơn độc với việc ấp trứng, và với hy vọng sẽ sống sót qua những tháng khó khăn nhất trong năm.
Attenborough đã gọi một đàn 4000 con cánh cụt Hoàng đế đực là “một trong những cảnh quan đẹp mắt về sự hợp tác trong tự nhiên”, chỉ là “sự hợp tác” này có chút xô đẩy.
Những con mắc kẹt ở bên ngoài đàn phải chịu đựng những cơn gió mạnh cùng với tuyết, vì vậy chúng dành hầu hết thời gian của mình để tìm đường vào giữa bầy.
Và khi cả bầy cần tìm nơi trú ẩn, thì việc đi lang thang cùng với những quả trứng đem lại khả năng tử vong rất cao.
Khi bình minh ló rạng, cơn bão đã biến mất như chưa từng xảy ra, và ta chỉ có thể nhận biết được điều đó bằng khung cảnh hỗn loạn với những quả trứng nằm rải rác trên mặt băng bên cạnh cái xác của những con đực.
Khi những con con nở ra, dù không được ăn gì trong vòng 4 tháng thì bố của lũ chim non vẫn dự trữ đủ lượng sữa để chúng đợi mẹ trở về.
“Nhưng đối với một số, chúng sẽ không đợi được mẹ.” Attenborough tường thuật, bằng chất giọng bình thường nhất.
Người xem hẳn đã tin rằng sẽ chỉ còn một số ít cảnh đau lòng hơn hình ảnh những chú chim con ngủ vùi với đôi mắt đóng băng.
Và họ đã lầm.
Qua những nốt thăng sẽ là những nốt trầm.
Chắc hẳn không có bức tranh nào hạnh phúc hơn những chú chim non ríu rít vì được gặp mẹ mình, cho đến khi Attenborough thông báo rằng có những con chim cánh cụt mất con mình trong bão tuyết nhưng bản năng làm cha mẹ của chúng vẫn “rất mạnh mẽ”.
Đây chính xác là cách nói nhẹ đi.
Một con cái đứng rình cái khoảnh khắc mà một cặp chim cánh cụt khác chuyền con cho nhau, và cố gắng bắt lấy đứa con ấy. Để tránh khỏi khả năng đứa bé sẽ bị nghiền nát trong cuộc tranh giành, những con chim cánh cụt đã cùng nhau thỏa hiệp.
Và như mọi lần, Attenborough khiến tình cảnh trở nên tàn nhẫn khi đưa ra lời bình luận của mình.
Người xem đã thở phào khi nghe ông xác nhận: “Mấy con non cuối cùng cũng đã được an toàn”. Nhưng ngay sau đó họ sẽ phải kêu lên thảng thốt khi Attenborough thẳng thừng tiếp thêm: “Nhưng chúng không còn được ở với bố mẹ ruột”.
Hình ảnh một con cái chạy trốn với đứa trẻ giấu dưới lớp lông vừa đánh cắp được, để lại cặp bố mẹ nhìn xuống khoảng trống giữa hai chân tuyệt vọng và hoài nghi, thật kinh khủng.
Mọi thứ dường như trở lại quỹ đạo khi con đực bắt đầu đi kiếm thức ăn và để lại con cái với việc chăm sóc con.
Nhưng khi một trận bão tuyết khác ập đến cũng đồng nghĩa với việc một thảm họa khác sẽ xảy ra.
Những chú chim cánh cụt sẽ bị mắc kẹt trong các khe nước trên đường tránh bão. Khi đó một con gan dạ sẽ leo lên vách băng với hy vọng sẽ tìm được đường sống.
Nhưng mọi thứ trở nên tuyệt vọng khi có những con cái đi cùng con của mình không thể thoát khỏi rãnh nước và phải đối mặt với quyết định: hoặc cứu con mình hoặc tự cứu chính mình. Và chúng đã chọn vế sau.
Ánh mắt của một chú chim non bị bỏ rơi trong tuyết thật sự đáng thương một cách khủng khiếp, đặc biệt khi những con cánh cụt khác, bao gồm cả mẹ chúng chỉ đứng cách đó không xa. Nếu chúng có thể tự mình thoát ra được…
Nhưng chúng không thể, chúng bị mắc kẹt ở phía trên rãnh nước. Sau đó chúng bị trượt và đập vào mặt băng, nhào lộn xuống cái đáy của số phận.
Chứng kiến cảnh những con cánh cụt con run rẩy gọi mẹ trong sợ hãi làm người xem và cả đoàn làm phim câm lặng.
Trong những thước phim hậu trường, đoàn làm phim đã tiết lộ họ đã phá vỡ quy tắc vàng trong việc sản xuất phim tài liệu vì họ đã can thiệp vào thế giới tự nhiên. Họ đã đào một tấc băng để giúp những chú cánh cụt thoát khỏi rãnh nước.
Ánh mặt trời cuối cùng cũng ló rạng, đánh dấu sự kết thúc của một mùa đông dài và khắc nghiệt. Khi người xem tin rằng đây cũng là sự kết kết thúc của những gì tồi tệ nhất, thì những cảnh phim lại tiếp tục với việc các con cái lại phải xuống biển để kiếm ăn, lần này là thêm những con đực đi cùng.
Attenborough cho biết, “Những tuần qua, sự đói khát của những chú chim non buộc cả bố lẫn mẹ chúng phải đi kiếm ăn cùng lúc”.
Ở nhiệt độ âm 25 độ C, những chú cánh cụt con sẽ phải cuộn lại, chen chúc nhau để sưởi ấm cho chính mình.
Bi kịch thay, “bản năng làm cha mẹ” đã được tráo đổi trước đó vẫn không thể cải thiện tỉ lệ sống sót của những chú chim cánh cụt.
Có những chú chim non đã đi theo bố mẹ mình, những người đang đương đầu với cơn gió rít và tuyết trắng xóa dưới điều kiện thời tiết tàn bạo.
“Trong một trận bão tuyết thì đây là ý tưởng tồi.” Attenborough nói lên cái điều mà ai hẳn cũng biết.
Nhưng việc đứng im, bối rối dõi theo bố mẹ mình dần biến mất khỏi tầm nhìn còn là một việc tệ hơn đối với những chú cánh cụt con.
Những tiếng kêu của bọn chúng trở nên réo rắt và đau lòng hơn bao giờ hết khi màn tuyết ngày càng dày đặc, như hình ảnh của thiên đường, nơi mà những chú chim con không thể thoát khỏi.
Sau đó, chúng sẽ thấy ảo ảnh, về một cái bóng màu đen như thể bố mẹ chúng đã quay trở lại.
“Lạc lối và đơn độc, những chú chim non chỉ còn biết hy vọng về việc quay trở về thuộc địa và không phải đi qua những cái xác đã đóng băng.”
May thay, Attenborough còn biết giới hạn của người xem. Ông ấy có thể sẽ khiến chúng ta cảm thấy khó khăn nhưng hiếm khi nào ông ấy để lại chúng ta với nỗi tuyệt vọng.
Người xem có lẽ chưa bao giờ hạnh phúc khi mùa hè xuất hiện hơn lúc này. “Chống lại tất cả những điều khó khăn và thử thách, hai phần ba số chim con sống sót!” Attenborough thông báo, như thể đó là một tin vui.
Nhưng đối với chúng ta, những khán giả, một phần ba đã chết.
Những lời nói cuối cùng về vấn đề nhiệt độ tăng lên ở Nam Cực báo hiệu rằng ở những phim tài liệu tiếp theo về loài chim này, số lượng tử vong sẽ còn cao hơn.
Nhưng chắc chắn, chúng ta vẫn sẽ dõi theo. Vì đó là bản năng của loài người.
Bình luận (0)
Trở thành người đầu tiên bình luận trong bài viết này.