Tin giả Leonardo DiCaprio ủng hộ 10 triệu USD cho Ukraine bị lan truyền khắp thế giới như thế nào?

Các bài báo và bài đăng trên mạng xã hội cho rằng DiCaprio có mối liên hệ với Ukraine vì bà ngoại quá cố của anh sinh ra ở thành phố Odessa. Một số bài báo khẳng định khoản quyên góp 10 triệu USD của DiCaprio được công bố bởi một tổ chức có tên là Quỹ Visegrad Quốc tế.

Sự thật là: DiCaprio không quyên góp 10 triệu USD cho Ukraine và không có thành viên gia đình nào có liên hệ với Odessa hoặc bất kỳ nơi nào khác ở Ukraine, theo CNN. Nguồn tin của CNN cho biết DiCaprio đã quyên góp nhân đạo liên quan cho Ukraine thông qua CARE, Ủy ban Cứu hộ Quốc tế, Tổ chức Cứu trợ Trẻ em và cơ quan tị nạn của Liên Hợp Quốc - nhưng số tiền 10 triệu USD được báo cáo là sai sự thật.

Quỹ Visegrad Quốc tế cũng xác nhận thông tin của CNN. Vậy câu chuyện sai sự thật này đã lan truyền như thế nào?

Câu chuyện bịp từ trang tin kém nổi

Hôm 5 tháng 3, một trang web ít người biết đến có tên GSA News, tập trung đưa tin về đất nước Guyana ở Nam Mỹ, đã đăng một bài báo ngắn tuyên bố rằng "các nguồn tin bên trong Ukraine" khẳng định DiCaprio "đã chuyển 10 triệu USD cho chính phủ Ukraine." Bài báo nói thêm rằng DiCaprio "có gốc gác Ukraine thông qua bà ngoại mình".

Khi được liên hệ bởi CNN vào ngày 9 tháng 3, người sáng lập GSA News, Patrick Carpen, vẫn khẳng định bài báo của ông là đúng sự thật. Ông viết trong email: "Tôi thực sự tin tưởng nguồn tin của tôi bên trong Ukraine."

Tuy nhiên, vào tối cùng ngày, Carpen gọi điện cho CNN và xin lỗi về câu chuyện sai sự thật cũng như khẳng định mình "không có ý định xấu khi xuất bản bài báo đó" và cam kết mình sẽ đăng một bài báo đính chính, nhưng không hề làm cho đến ngày 12 tháng 3.

Carpen giải thích rằng nguồn tin của mình là một bài đăng trên Facebook từ một phụ nữ Ukraine chuyên cập nhật thông tin về căng thẳng Nga - Ukraine. Carpen cho biết ông cũng đã thấy những người Ukraine khác đăng trên Facebook về khoản quyên góp của DiCaprio

Twitter và các hãng tin lớn cũng bị lừa

Đến ngày 6 tháng 3, câu chuyện về DiCaprio bắt đầu được lan truyền rộng rãi. Một tài khoản Twitter có tên là Visegrád 24, chuyên cập nhật tin tức về Hungary, Ba Lan, Slovakia và Cộng hòa Séc với hơn 196.000 người theo dõi, tweet: "Leonardo DiCaprio đã quyên góp 10 triệu USD cho Ukraine. Bà ngoại của anh ấy là người gốc Odessa, Ukraine!"

Những tuyên bố rằng bà ngoại của DiCaprio là Helene Indenbirken sinh ra ở Ukraine nói chung hay Odessa nói riêng đã lan truyền trên mạng trong nhiều năm. Tuy nhiên, những tuyên bố này chưa bao giờ đưa được nguồn tin chắc chắn. Bà Indenbirken qua đời năm 2008 tại Đức, nơi bà sống. Nguồn tin thân cận với DiCaprio của CNN từ chối tiết lộ nơi sinh của bà.

Bất chấp điều đó, tweet của Visegrád 24 đã được tweet lại hơn 10.000 lần. Tweet này đã bị xóa vào ngày 9 tháng 3 sau khi CNN thông báo rằng câu chuyện 10 triệu USD là sai sự thật. Họ cho biết nguồn tin lấy từ các tài khoản Twitter nhỏ nhưng từ chối tiết lộ đích danh.

Vào ngày 7 tháng 3, một ngày sau khi tweet Visegrád 24 được đăng, câu chuyện mới thực sự nổi tiếng.

Nhiều trang tin sở hữu lượng độc giả đông đảo đã dẫn lại câu chuyện, trong đó bao gồm: tờ The Independent của Anh (đã sửa đổi thông tin) và The Daily Mail (đã xóa bài), The Hindustan Times của Ấn Độ (vẫn giữ bài cho đến 11 tháng 3) , Novinky của Cộng hòa Séc (đã đăng bài đính chính), Euronews ở Pháp (đã sửa đổi thông tin), trang web giải trí ET Online của Mỹ (đã xóa tên DiCaprio khỏi bài thống kê người nổi tiếng quyên góp ở Ukraine), trang chính trị bảo thủ The Washington Examiner và The Daily Caller (cả hai đều đã sửa thông tin).

CNN bắt đầu tìm hiểu khoản quyên góp 10 triệu USD sau khi Jane Lytvynenko, một nhà nghiên cứu cấp cao tại Trung tâm Shorenstein của Đại học Harvard về Truyền thông, Chính trị và Chính sách Công, tỏ ra nghi ngờ về tính chính xác của câu chuyện lan truyền trên Twitter.