Thi lại Đại học nhiều lần, chủ đề gây tranh cãi tại Trung Quốc

Tang Shangjun quyết tâm vào đại học Thanh Hoa sau 13 lần thất bại. Câu chuyện của anh tạo ra cuộc tranh luận gay gắt về áp lực thành tích học tập ở Trung Quốc.

Sinh ra ở vùng nông thôn Quảng Tây, Tang Shangjun, sinh năm 1980, đã 13 lần tham gia kỳ thi tuyển sinh đại học kể từ năm 2009, chỉ để được nhận vào Đại học Thanh Hoa. Năm 2016, anh trúng tuyển vào Đại học Khoa học Chính trị và Luật Trung Quốc, nhưng cuối cùng anh không đăng ký nhập học và tiếp tục ôn thi đại học. 

Hiện đã 33 tuổi, anh quyết định “năm sau thi lại lần cuối”.

Năm nay, Tang Shangjun đạt 591 điểm, cách ngưỡng xét tuyển của Thanh Hoa tới hơn 90 điểm và được nhận vào Đại học Quảng Tây. Người mẹ 73 tuổi thuyết phục anh đi học, bà không còn quan tâm đến việc anh học trường gì mà chỉ mong anh kết hôn và sinh con sớm hơn, nhưng Tang Shangjun vẫn lên kế hoạch chuẩn bị cho kì thi cao khảo năm sau.

Về lựa chọn cuộc đời của Tang Shangjun, có rất nhiều tranh cãi trên Internet. Có người cho rằng nên tôn trọng lựa chọn của. Có người tiếc cho tuổi trẻ và gia đình của anh, trách anh là một kẻ ích kỷ.

Tang Shangjun sinh ra ở một ngôi làng miền núi hẻo lánh ở Quảng Tây. Anh bước ra khỏi ngôi làng nhỏ lần đầu tiên khi mới 5 hoặc 6 tuổi. Anh nhìn thấy các trung tâm mua sắm, siêu thị và đèn neon ở khu vực trung tâm thành phố. Gia đình anh ở trong 1 trang trại và coi Đại học Thanh Hoa là mục tiêu của mình vì một người đã trở thành huyền thoại trong ngôi làng. Vào những năm 1990, một người trong làng đã được nhận vào Đại học Thanh Hoa và trở thành viên chức, giúp đỡ làng làm đường nên dân làng Khi làm lễ cúng tổ tiên bao giờ cũng khấn nguyện “trúng tuyển vào Đại học Thanh Hoa”.

Điều ước này ngay từ đầu đã là hoang tưởng, bởi vì Tang Shangjun và cả những người lớn trong làng thực ra không biết gì về Đại học Thanh Hoa, thậm chí "có vẻ như trường đại học duy nhất là Đại học Thanh Hoa."

Việc thi lại liên tiếp trong 12 năm liên tục là một lựa chọn cá nhân, ngay cả khi điều này không được nhiều người hiểu, nó vẫn cần được tôn trọng.  Khả năng kiên trì 12 năm của Tang Shangjun đã chứng tỏ sự kiên cường. Nhưng không thể phủ nhận rằng tính cách của Tang Shangjun có phần hoang tưởng.

Người Trung Quốc luôn thích từ "bền bỉ", nhưng tiền đề của sự bền bỉ là phương hướng. Đối với cuộc đời ngắn ngủi, 12 năm không phải là một con số nhỏ. Hơn nữa, 12 năm của Tang Shangjun vốn là quãng thời gian sung sức và tốt đẹp nhất trong cuộc đời của anh, thật lãng phí thời gian khi giờ đây anh trở thành chủ đề tranh cãi của mọi người.

Nhiều trẻ em nghèo ở những ngôi làng miền núi nhỏ có ước mơ vươn lên. Cách tốt nhất để thực hiện ước mơ là thi vào đại học, đây vẫn là lựa chọn đơn giản và khả dĩ nhất cho đến ngày nay.

Tuy nhiên, vì thiếu thông tin và thiếu sự hướng dẫn của gia đình nên những người chưa thành niên khó có một kế hoạch sống khoa học. Nhận thức của họ về trường đại học và thậm chí cả cuộc sống hầu như vẫn ở mức độ hời hợt. Học trường danh tiếng là mục tiêu, nhưng thực tế họ có thể không biết gì về ngôi trường, về cách chọn ngành học, làm thế nào để theo học sau khi trúng tuyển, và cách hòa nhập với những kế hoạch nghề nghiệp trong tương lai, những điều này lại càng không được chú trọng. Trong quá trình đó, họ cũng sẽ từ bỏ quá nhiều thứ không liên quan đến học tập mà liên quan đến cuộc sống, chẳng hạn như những điều thông thường trong cuộc sống và sở thích của bản thân. Những nguyên tắc quen thuộc như "trải nghiệm cuộc sống đôi khi quan trọng hơn trường học", "kỳ thi tuyển sinh đại học không phải là lối thoát duy nhất cho cuộc sống", và "nhiều lựa chọn còn quan trọng hơn trường học", dường như khó khăn đối với họ.

Đồng thời dù nỗ lực nhưng không có hiệu quả sẽ khiến họ gặp nhiều rắc rối. Cuối cùng, họ không có nhiều lựa chọn trong cuộc sống của mình. Đối với họ, “tri thức thay đổi vận mệnh” là một quy luật, một loại động lực và là hy vọng duy nhất.

Tang Shangjun là như vậy, "Một đường tới bóng tối" của anh phần lớn là do không hiểu biết về thế giới, anh ấy chỉ có thể nhắm vào đại học Thanh Hoa một cách mơ hồ. Đồng thời anh ấy cũng sợ thất bại, bởi vì anh ấy đã bỏ quá nhiều công sức cho việc này, và kết quả gần như là con số không.

Nói cách khác, thứ duy nhất mà Tang Shangjun có thể dựa vào là trí thông minh và kết quả thi vào đại học. Trong việc này, anh ấy có thể tìm thấy cảm giác hoàn thành, và anh ấy có "sự thoải mái" mà anh ấy không thể có được sau khi bước vào xã hội. Chính vì điều này, anh không thể chịu đựng được cuộc sống đơn điệu lặp đi lặp lại hàng ngày đi làm ở nhà máy. Nhưng anh có thể chịu đựng được sự đơn điệu lặp đi lặp lại của cuộc sống trung học năm này qua năm khác. Tuy nhiên, anh đặt mục tiêu quá hẹp, để rồi hết lần này đến lần khác bỏ lỡ bước ngoặt cuộc đời.

Tất nhiên, "kỹ nghệ lưu ban" của kỳ thi tuyển sinh đại học cũng trở thành bến đỗ cuộc đời của Tang Shangjun. Hiện nay, xã hội Trung Quốc đánh giá chất lượng của các trường trung học trọng điểm tập trung vào "tỷ lệ Qingbei". Theo hướng dẫn này, một số trường trung học phổ thông thậm chí sẽ tích cực khuyến khích học sinh học lại, thi vào trường tốt hơn và tạo ra tỷ lệ nhập học cao hơn. Một số học sinh lưu ban xuất sắc thậm chí có quyền thương lượng giá cả với các trường khác nhau.

Vào năm 2016, Tang Shangjun bắt đầu nhận ra rằng việc thi lại vào đại học vẫn có thể kiếm tiền. Ví dụ, trường trung học cơ sở số 3 Nam Ninh Pingguo sẽ thưởng cho những người thi lại Đại học với số điểm từ 600 trở lên tới 100.000 tệ, sau đó nếu đỗ Đại học Thanh Hoa họ có thể nhận tới 600.000 tệ nữa. Hơn nữa, sau khi nhập học, mỗi tháng nhà trường sẽ có 2.000 tệ tiền sinh hoạt phí, sẽ trang bị căn hộ hai phòng ngủ, một ở. Đối với con nhà nghèo, đây rõ ràng là một cám dỗ rất lớn. Thậm chí có thể nói rằng việc nhận được tiền thưởng và trợ cấp thông qua việc thi lại đại học nhiều lần có thể hữu ích cho gia đình hơn là đi làm sau khi vào đại học.

Tuy nhiên, kiểu lặp lại này không chỉ gây tổn hại đến quyền lợi của thí sinh thi đại học mà còn làm gia tăng xu hướng coi thi cử là 1 nghề, gây lãng phí nguồn lực xã hội, làm méo mó tâm lý học sinh. Quan trọng hơn, con đường lặp đi lặp lại này không thể tồn tại suốt đời. Hơn nữa, mỗi năm trôi qua, đồng nghĩa với việc lựa chọn cuộc sống càng hẹp lại.