Tại sao mọi người nên quan tâm đến mất đa dạng sinh học

Mất đa dạng sinh học của hành tinh nên là mối quan tâm của tất cả mọi người - không chỉ các nhà hoạt động môi trường - vì nó có tác động trực tiếp đến cuộc sống hàng ngày và tương lai của chúng ta. 

Mất đa dạng sinh học là một thuật ngữ không gây lo ngại cho nhiều người trong chúng ta.

Khi so sánh với nhận thức của cộng đồng về các vấn đề môi trường cấp bách khác như sự nóng lên toàn cầu, ô nhiễm và xử lý chất thải, mất đa dạng sinh học là một vấn đề có vẻ tương đối xa vời - điều mà các nhà bảo tồn của thế giới như Jane Goodall và Sylvia Earle phải lo lắng và đấu tranh. 

Theo định nghĩa, đa dạng sinh học đề cập đến sự đa dạng của các loài động thực vật trên hành tinh và đóng một vai trò quan trọng trong cuộc sống hàng ngày - và tương lai của chúng ta - bằng cách giúp cung cấp các dịch vụ hệ sinh thái, chẳng hạn như an ninh lương thực, không khí, nước và các lợi ích tự nhiên khác mà chúng ta dựa vào đó.

Tuy nhiên, sự đa dạng sinh học của hành tinh đang suy giảm nhanh chóng do những nguyên nhân như biến đổi khí hậu, khai thác quá mức tài nguyên thiên nhiên, các loài xâm lấn, ô nhiễm và mất môi trường sống. Các ước tính đưa ra số lượng loài bị tuyệt chủng hàng năm vào khoảng 10.000 đến 100.000.

Kích thước của các quần thể động vật có vú, chim, cá, lưỡng cư và bò sát đã giảm trung bình 68% kể từ năm 1970. Tốc độ tuyệt chủng nhanh chóng cũng tiếp tục tăng nhanh so với tốc độ trong quá khứ,  tăng nhanh hơn 100 lần hoặc hơn trong thời gian khi chưa xuất hiện con người.

Suy giảm đa dạng sinh học ảnh hưởng đến nhân loại

Tầm quan trọng của đa dạng sinh học là không thể phủ nhận. Hệ thực vật và động vật đa dạng của hành tinh là chìa khóa để cung cấp cho chúng ta những nền tảng cơ bản của sự sống - bao gồm thức ăn chúng ta ăn, nước chúng ta uống và không khí chúng ta thở.

Tổ chức Y tế Thế giới, cơ quan của Liên hợp quốc chịu trách nhiệm về sức khỏe cộng đồng quốc tế, cho biết sự hiểu biết của mọi người về đa dạng sinh học không phải lúc nào cũng rõ ràng hoặc được đánh giá cao.

"Sức khỏe con người cuối cùng phụ thuộc vào các sản phẩm và dịch vụ của hệ sinh thái - chẳng hạn như [sự] sẵn có của nước ngọt, thực phẩm và nguồn nhiên liệu - những thứ cần thiết cho sức khỏe con người và sinh kế hiệu quả".

Những quan điểm này đã được lặp lại bởi Quỹ Thiên nhiên Thế giới (WWF), cơ quan bảo tồn quốc tế đang dẫn đầu cuộc chiến chống mất đa dạng sinh học.

“Nói một cách đơn giản, đa dạng sinh học giảm có nghĩa là hàng triệu người phải đối mặt với một tương lai nơi nguồn cung cấp thực phẩm dễ bị tổn thương hơn bởi sâu bệnh và nguồn nước ngọt không thường xuyên hoặc thiếu hụt”.

Đa dạng sinh học đóng một vai trò quan trọng trong tất cả mọi thứ, từ sản xuất lương thực, phòng chống dịch bệnh đến an ninh y tế và cung cấp các giải pháp dựa trên tự nhiên để giảm bớt biến đổi khí hậu. Nó cũng đóng góp vào sinh kế kinh tế - có thể là dưới hình thức du lịch, nông nghiệp hoặc sản xuất - và mang lại lợi ích to lớn cho chất lượng cuộc sống tổng thể của chúng ta.

Đương đầu với khủng hoảng

Các nhà chức trách trên khắp thế giới rất may đã bắt đầu chú ý và đang thực hiện các bước cụ thể để khắc phục sự suy thoái nhanh chóng của các hệ sinh thái trên Trái đất.

Phần đầu tiên của Hội nghị Đa dạng sinh học Liên hợp quốc, hay COP15, được tổ chức vào tháng 10 năm ngoái, đã chứng kiến ​​195 quốc gia tham gia cam kết đẩy lùi sự mất mát của các loài động và thực vật vào năm 2030. Trung Quốc cũng quyên góp 1,5 tỷ nhân dân tệ (237 triệu USD) cho quỹ đa dạng sinh học thành lập trong sự kiện.

Hơn nữa, phiên họp tháng 3 năm 2022 của Hội đồng Môi trường Liên hợp quốc đã chứng kiến ​​175 quốc gia đồng ý xây dựng một thỏa thuận toàn cầu để hạn chế rác thải nhựa - một yếu tố hàng đầu làm suy giảm đa dạng sinh học của các đại dương của chúng ta, ảnh hưởng đến các rạn san hô, rùa biển, cá và các động vật biển hoang dã khác.

Tại Hội nghị về Biến đổi Khí hậu của Liên hợp quốc, hay còn gọi là COP26, kết thúc vào tháng 11 năm ngoái, Vương quốc Anh, Na Uy, Đức, Mỹ và Hà Lan, hợp tác với 17 nhóm từ thiện toàn cầu, đã cam kết 1,7 tỷ đô la Mỹ để hỗ trợ các cộng đồng bản địa và địa phương trong việc bảo tồn sự đa dạng sinh học của các khu rừng nhiệt đới.

Chín nhóm nhân đạo cũng đã thực hiện cam kết từ thiện lớn nhất từ ​​trước đến nay đối với việc bảo tồn thiên nhiên vào tháng 9 năm ngoái, khi họ cam kết hỗ trợ 5 tỷ USD trong thập kỷ tới cho việc bảo vệ môi trường và đa dạng sinh học.

Các dự án thúc đẩy

Trong khi suy giảm đa dạng sinh học là một mối quan tâm nghiêm trọng, nhiều tổ chức và cá nhân đang làm việc không mệt mỏi để tạo ra một hành tinh tốt đẹp hơn cho tất cả chúng ta.

Là một phần của sáng kiến ​​Hành tinh vạn niên, Rolex hỗ trợ các cá nhân và tổ chức đang sử dụng khoa học để hiểu và đưa ra các giải pháp cho những thách thức về môi trường nhằm bảo vệ hành tinh của chúng ta tốt hơn.

Khuôn khổ của sáng kiến ​​bao gồm sự hợp tác nâng cao với National Geographic , tổ chức này khai thác chuyên môn nổi tiếng thế giới và công nghệ tiên tiến để khám phá các môi trường dễ bị tổn thương và khám phá những hiểu biết mới về tác động của khí hậu. Các dự án của nó bao gồm việc lắp đặt trạm thời tiết cao nhất thế giới trên đỉnh Everest, ngọn núi cao nhất thế giới.

Rolex cũng hợp tác với các đối tác khác trong các cuộc thám hiểm khác nhau bao gồm hỗ trợ các nhà khoa học lặn trong các hang động ngập nước để tìm kiếm nguồn nước bị ô nhiễm trong tầng chứa nước khổng lồ bên dưới Bán đảo Yucatan của Mexico.

Ngoài ra còn có sự hỗ trợ cho các cá nhân trên khắp thế giới đang tham gia. Ví dụ, bác sĩ thú y người Rwandan Olivier Nsengimana đang giúp đất nước của ông trở thành nguồn cảm hứng cho hoạt động bảo tồn châu Phi trong tương lai bằng cách ủng hộ việc khôi phục môi trường sống tự nhiên của sếu đầu xám.

Nsengimana nằm trong nhóm được chọn lọc của Giải thưởng Rolex dành cho Doanh nghiệp, hỗ trợ các cá nhân xuất sắc với các dự án sáng tạo cải thiện cuộc sống trên hành tinh, đề xuất các giải pháp cho những thách thức lớn và bảo tồn di sản văn hóa và thiên nhiên của chúng ta cho các thế hệ tương lai.

Trong khi đó, dự án Mission Blue, được thành lập vào năm 2009 bởi nhà thám hiểm huyền thoại người Mỹ Sylvia Earle, cũng được hỗ trợ bởi sáng kiến ​​Perpetual Planet của Rolex.

Mission Blue đã phát triển một mạng lưới hơn 140 khu vực biển toàn cầu - được Earle mô tả là “Điểm hy vọng” - rất quan trọng đối với sức khỏe của các đại dương trên Trái đất. Những khu vực này nằm ở những vùng biển cực kỳ dễ bị tổn thương, là công cụ để hạn chế sự suy giảm đa dạng sinh học.

Nhiều loài cá được khai thác thương mại đã giảm tới 90%, trong khi khoảng một nửa số rạn san hô đã biến mất hoặc suy thoái nghiêm trọng.

Earle nói: “Phải mất hơn bốn tỷ năm để đạt được trạng thái mà chúng ta mong muốn ngày nay. Chúng ta đã mất khoảng 4 thập kỷ rưỡi để làm sáng tỏ đáng kể những hệ thống giúp Trái đất có thể sinh sống được đối và phần còn lại của sự sống trên Trái đất như chúng ta biết. 10 năm tiếp theo sẽ thực sự quyết định kết quả của 10.000 năm tới ”.