Vô Diện – Ma không mặt khiến người người mất hồn chứ không dễ thương như phim Ghibli

Với các fan của Studio Ghibli, đặc biệt những ai yêu mến tác phẩm Spirited Away thì không thể nào quên nhân vật Vô Diện kỳ dị và đáng yêu.

Trong phim Vô Diện là con ma không có gương mặt sinh sống ở vùng đất linh hồn, thường đeo mặt nạ vong hồn và rất thích Chihiro vì sự tử tế, tốt bụng của cô bé. Tuy nhiên Vô Diện trong truyền thuyết dân gian Nhật Bản lại không hiền lành, dễ thương mà khiến bất kỳ ai gặp phải cũng mất hồn mất vía, choáng váng trước nhan sắc kinh hãi lòng người kia.

Vô Diện khi lạc bước nơi trần gian được người đời gọi là yêu quái (Yokai) hay ma quỷ. Trong văn hóa truyền thống Nhật Bản, Vô Diện được gọi là Noppera-bou, nghĩa là ma không mặt. Chúng thường bị nhầm với Mujina, từ tiếng Nhật cổ dùng để chỉ chồn hoặc lửng, một sinh vật có khả năng biến hình thành loài khác. Mujina có lúc biến thành Noppera-bou để hù dọa con người nên mọi người hay nhầm lẫn và tưởng hai quái vật này là một.

Theo ghi chép trong Shinsetsu Hyakumonogatari, Noppera-bou mang thân hình con người, lúc ban đầu xuất hiện như một thường dân có gương mặt người đầy đủ đi lang thang lúc đêm xuống ở những nơi hoang vu, hẻo lánh, ít người qua lại. Khi thấy ai đi qua và bắt được “con mồi” chúng sẽ lại gần, chờ nạn nhân hỏi han, làm quen thì ngước đầu lên, để lộ khuôn mặt trống trơn với làn da mịn, trắng tinh khiến người đối diện khiếp đảm, cao chạy xa bay, một đi không bao giờ trở lại.

Chúng đáng sợ nhưng vô hại, chỉ thích dọa người kinh hãi chứ không có mục đích gì khác. Thế nhưng những người có vấn đề về thần kinh hoặc ế quá lâu, cô đơn đến phát điên và mất cảm giác sợ hãi có thể bắt chuyện, làm quen với các Noppera-bou để đêm dài mất ngủ có người hàn huyên, tâm sự cùng. Đương nhiên là chúng chỉ lắng nghe và thấu hiểu còn trò chuyện thì ngoài khả năng vì miệng có đâu mà nói.

Noppera-bou thường đi theo bầy đàn và thay nhau dọa một mục tiêu nhất định mà chúng đã chú ý đến. Chúng có khả năng sao chép gương mặt các thành viên trong gia đình nạn nhân, chờ người đó đến sẽ lột chiếc mặt nạ để lộ mặt mộc vô cùng đơn giản là không có gì và từ từ tận hưởng sự sợ hãi của loài người khi chứng kiến dung nhan độc đáo của chúng.

Noppera-bou sẽ bám theo, ám cho đến khi con người ngất đi trong nỗi sợ, nếu chưa ngất trên đường mà vẫn về được tới nhà thì chúng sẽ đến tận nơi "con mồi" ở và biến hình thành người thân của họ rồi hù dọa khiến nạn nhân hồn vía lên mây, thân xác bất động thì mới buông tha, sau đó đi tìm người khác để đùa nghịch cho đến khi trời sáng thì dừng cuộc chơi.

Chuyện về Vô Diện đã có từ xa xưa, nổi tiếng và được biết đến nhiều là trong tuyển tập  Kwaidan – Những Truyền Thuyết Và Nghiên Cứu Về Các Sinh Vật Kỳ Bí của Lafcadio Hearn (hay còn gọi là Koizumi Yakumo). Trong cuốn sách, Hearn kể về Vô Diện có tên gọi là Mujina với truyện kể như sau:

Vào những năm 1700, có một người đàn ông nọ đang trên đường đến thành Edo thì bắt gặp cô thôn nữ đang ngồi khóc bên vệ đường nơi vùng quê hẻo lánh gần đồi Kunizaka. Anh ta liền đến lại gần hỏi han thì liền giật mình khi thấy khuôn mặt trống rỗng, không có bất kỳ thứ gì trên mặt của cô gái. Hoảng hốt anh liền run sợ bỏ chạy cho đến khi thấy quán mì Soba. Anh định thần lại rồi tiến vào trong quán mì, vào bên trong anh liền kể cho ông chủ quán sự kiện kỳ lạ mà mình gặp phải nhưng phải giật mình lùi lại vì khi ông chủ vuốt tay lên đầu thì biến thành một con ma không mặt.

Hay một truyền thuyết khác thì lại kể rằng:

Có một người đánh cá lười biếng đã quyết định đi câu ở ao cá Koi gần cung điện Heiankyo mặc kệ lời khuyên bảo của vợ là cái ao đó nằm trên vùng đất thiêng, gần nghĩa địa nên sẽ có sự chẳng lành khi xâm phạm vào chốn đó. Đến nơi, ông ta gặp một cô gái trẻ cũng này nỉ đừng câu cá ở đây nhưng tên đánh cá đã bỏ ngoài tai lời khuyên đó. Bất thình lình, ông ta liền hoảng sợ khi nhìn thấy gương mặt cô gái dần trở nên trong suốt, không có bất cứ thứ gì. Sợ hãi, người đàn ông chạy thục mạng về đến nhà thì liền gặp người vợ, bà ta liền đánh đập và tẩy trắng mặt mình, để lộ một cái đầu không có mặt.

Một số câu chuyện khác được sưu tầm, lưu truyền trong dân gian với yếu tố kỳ ảo, gần gũi với cuộc sống. Như truyện về người thiếu nữ được cứu thoát khỏi đám cướp bởi một Samurai oai phong, lẫm liệt nhưng không có dung nhan hay những quý tộc đi chơi đêm ở lầu xanh bị hù dọa khi phát hiện ra những mỹ nhân nơi đây là các Noppera-bou hóa thành.

Những chuyện ma về Vô Diện được cho là hay xuất hiện ở các tỉnh Osaka và thị trấn Kotonami, quận Nakatado, tỉnh Kagawa. Hầu hết các truyện kể thường có từ thời xa xưa tại Nhật Bản nhưng vào những thập niên đầu thế kỷ 20 người ta bắt đầu bàn tán về ma không mặt ở các vùng tiểu bang Hawaii của Hoa Kỳ nơi có người Nhật di cư sinh sống.

Chuyện là vào ngày 19/05/1959, phóng viên Bob Krauss làm việc ở Honolulu đã báo cáo về một sự việc hoang đường rằng ông ta được một nhân chứng kể đã nhìn thấy có một người phụ nữ kỳ lạ không mặt đang chải tóc trong nhà vệ sinh ở nhà hát Waialae Drive-In, Kahala. Nhân chứng đó sau này đã được đưa vào bệnh viện vì suy nhược thần kinh, có bệnh án về tâm thần. Mọi người cho rằng cô ta bị ảo giác nhưng lời đồn đại về Vô diện lại dấy lên khi có nhiều cáo cáo được cho là nhìn thấy con ma kỳ lạ trong truyền thuyết Nhật Bản xuất hiện ở Hawaii, từ bãi biển Ewa đến Hilo. Nhiều người cho rằng có ai đó đã hóa trang để hù dọa, một số người mê tín thì tin là thật và sống trong sợ hãi, cảnh giác.

Vô Diện là một con ma quái lạ và bí ẩn, được lưu truyền trong truyền thuyết và văn hóa tín ngưỡng của người Nhật dùng để cảnh cáo con người chớ đi đêm lắm có ngày gặp ma.